Модулнинг ўқув-услубий мажмуаси Олий ва ўрта махсус таълим

Мулоқот 
– бу «Шахснинг энг яхши томонларини аниқлаш ва очиб
беришга ёрдам берувчи ижодкорлик шаклидир. У бошқа инсоннинг қадр-

---

46 
қимматини ҳурмат қилиш, инсоният томонидан ишлаб чиқилган ахлоқ, 
одатларнинг оддий қоидаларига амал қилишга асосланиши», шахслараро 
мулоқот функсияларини амалга ошириш-мулоқот субектининг маънавий-
ахлоқий кўрсатмалари, шунингдек, инсонпарварлик, эмоционал-ижобий, 
шахсий ёндашув, индивидуаллик ва ўзига хослик каби йўналишлари билан 
белгиланади (11-расм). 
11-расм 
Мулоқот функсияси фақат мулоқот субектларининг маънавий-ахлоқий
йўналишигина эмас, балки кўп жиҳатдан, унинг инсонпарвар-ахлоқий 
мазмунига боғлиқ бўлади. Мулоқотнинг шакли, лаҳзали, тасодифий, тематик 
режалаштирилган – баён этиш, ахборот, хабар, суҳбат, суҳбатлашиш, 
гаплашиш, мунозара кабилардан иборат. 
Эътибор бериш, қизиқиш, маъқуллаш, ҳамдардлик, истиқболни кўра 
билиш ёрдамида таъсир кўрсатиш, тушунилган ва англаб этилган мотивация 
асосидаги фаолият кабилар мулоқот турига кириб, масалани ҳал этишга 
йўналтириш, эмоционал муҳит яратиш, рағбатлантириш, йўналтириш билан 
ҳамкорликдаги ҳаракатлар якунини ясашга йўналтириш, шунингдек, 
мулоқотнинг самаралилиги, унинг мавзусига ижобий мотивацияси, эътибори, 
қизиқишига боғлиқ бўлади. Мотивация мулоқот жараёнининг бошқарувчиси 
сифатида маъно, онглилик, ишонч ва қатъийликни талаб қилади. 
Мулоқотнинг маъноли жиҳатларига унинг мақсад ҳамда умумийликка 
эришишда ўз индивидуаллигини кўрсатиши, шунингдек, мулоқотнинг турли 
функсияларидан фойдаланиш – қўзғатувчи, экспрессив, ташкилий, 
информатив, эмоцияли, далилга асосланганлиги ва бошқаларни киритиш 
мумкин. Шахслараро юзма-юз мулоқотларда индивиднинг потенсиал-
шахсий, касбий-еҳтиёжли ҳамда амалий-идрок этиш жараёни содир бўлади. 
Мулоқот –- бу 
бир вақтда бошқа инсонлар билан ҳаракатлар, 
фикрлар, сезгилар, ҳаяжонлар алмашиш 
ҳамда инсоннинг ўз қалбига, хотираларига, 
виждонига, орзуларига мурожаат этишидир. 
Мулоқот – ижтимоий-фаол, индивидуал-
ижодий, 
амалий-предметли 
фаолиятдир. 
Мулоқотда асосийси-бирдамлик, дўстоналик, 
бағрикенглик, фидокорлик ҳисобланади 

---

47