Модулнинг ўқув-услубий мажмуаси Олий ва ўрта махсус таълим

Инсонпарварлик асосидаги мулоқот
– бўлажак мутахассислар учун 
Ўзаро алоқали, ўзаро бир-бирини тушуниш, идрок 
этиш, ахборот алмашиш, ўргатиш, ривожлантириш, 
тарбиялаш, ўзини намоён этиш, ўзини 
долзарблаштириш, ўзини тасдиқлаш, ижтимоий ўзаро 
алоқалар орқали таъсир кўрсатиш хусусиятларига эга 

---

48 
шахсий, ижтимоий, ҳаётий ва касбий фаолиятларининг турли соҳаларида 
инсонпарварлик ғоялари ва қадриятларини амалга оширишнинг муҳим шарт-
шароитлари ҳисобланади. Бу давлат таълим сиёсати ҳамда “Кадрлар 
тайёрлаш Миллий дастури”нинг асосий қоидаларига мос келади (13-расм). 
Мулоқотнинг инсонпарварлик жиҳатлари маънавий-амалий асосга 
ахлоқийликка асосланади. Инсон ижтимоий ҳаёти жараёнида ишлаб 
чиқилган (авлодлар ҳаётий тажрибалари асосида) ва ахлоқий категорияларда 
акс эттирилган ғоялар, идеаллар, қоидалар – меъёрий ахлоқийликка 
асосланади. 
Шахслараро мулоқотни инсонпарварлаштириш қуйидаги қоидаларга 
асосланади: 
- мулоқотда асосийси-инсондир; 
- 
мулоқотда 
асосийси-инсонпарварларча 
мулоқотда 
бўлиш 
– 
дўстоналилик, самимийлик, иноқлик, тотувликдир. 
Ушбу мулоқотда суҳбатдош ўзини обект сифатида эмас, балки мулоқотда 
тенг иштирокчи сифатида ҳис этадиган йўл, восита, метод ҳамда шаклларни 
топиши зарур. Шеригига мақсадли таъсир кўрсатиш учун мулоқот субект-
обект хусусиятида, инсонпарварлаштирилган мазмунда маҳсулдор-ижодий 
асосда амалга оширилади. Мулоқотда инсонпарварлик (13-расм). 
13-расм 
 
 
 
Шундай қилиб, мулоқот жараёни эркин, табIIй, қизиқарли, бир-бирини 
бойитувчи, бир-бирига таъсир кўрсатувчи, ўзини намоён этувчи бўлиши 
керак. Қуйидагилар инсонпарварлик асосига қурилади: суҳбатдоши (шериги) 
шахсига эътибор, дўстона суҳбат, мулоқот шароитларига мос, суҳбатнинг 
риторик жиҳати кўзда тутилади. Суҳбатлашувчи одоб, ахлоқ, маънавий 
сифатларини намоён этади, суҳбатдошида керакли сезгиларни уйғотиб, 
исталган фикр ва мулоҳазаларни юзага келтиради.