Tosh kent davlat a g r ar universiteti ozbekjlston r espublik asi fanlar akadem iyasi z o o L o g iy a in st it u t I

Kasallikning belgilari. 
Sangvinikolyozning klinik jihatdan 
kechishida jabra va buyrak shakllari farqlanadi. Jabra shakli o‘tkir 
kechib, asosan kichik yoshdagi baliqlarda uchraydi. Surunkali 
buyrak shakli esa katta yoshdagi karpsimon baliqlarida qayd etiladi. 
O ik ir shaklida kasallangan baliqlarning jabralari qonsizlangan, to‘q 
ko‘k rangda, epitelial to'qimasi nekrotik parchalanish holatida
148

---

bo‘ladi. Kasallangan baliqlar suv havzalarining irmoqlarida 
to‘planadi, sekin oqadigan suvda hamda suv yuzasiga chiqib suzadi 
va ularni osonlik bilan tutib olish mumkin. Kasal baliqlar tana 
vaznini yo'qotadi. Kasallik o‘tkir kechganida ko‘pincha baliqlami 
nobud qilishi mumkin.
Surunkali buyrak shakli ikki yoshli va undan katta yoshdagi 
karpsirnon baliqlarida uchraydi. Bunda sangvinikola tuxum]ari buy­
rak va jigar qon tomirlarida joylashadi. Tuxum atrofida biriktiruvchi 
to‘qimali kapsula hosil bo‘ladi. Kapilarlaming tiqilib qolishi 
natijasida, buyrak funksiyasi buziladi va bu o‘z navbatida, tana 
bo'shiig'ida suyuqlikning to‘planishi (assit), ko‘zlarning chaqchayib 
qolishi, tangachalarning xo‘rpayishiga olib keladi. Kasallik jarayoni 
uzoq davom etib, baliqlarning o‘sish va rivojlanishdan orqada 
qolishiga, ba’zan o‘lishiga olib keladi. Kasallikning klinik namoyon 
bo‘lish darajasi invaziya intensivligiga bevosita bog‘liq bo‘ladi.
Patologoanatomik o‘zgarishIar. 
Jabralar qonsizlangan va 
uning ayrim qismlari to'qimalari o'lganligi, tana bo‘shlig‘i assit 
suyuqligiga 
to'lganligi, 
tangachalar 
xo'rpaygan 
joylaridagi 
muskullar bo'shashib qolganligini kuzatish mumkin.
Diagnoz 
klinik belgilari, epizootologik ma’lumotlar, jabra va 
buyrak to‘qimalarini mikroskopik tadqiq qilish asosida qo‘yiladi. 
Zararlangan jabra yaproqchalari kompressor metodi orqali tekshi- 
riladi. Bunda ular ikkita buyum oynasi orasiga qo‘yilib eziladi va 
mikroskop ostida tadqiq qilinadi. Tuxum va miratsidiy shaffof, 
ularning konturlarini va pigment ko‘zchalarini aniqlash qiyinchilik 
tug‘diradi. Shuning uchun yorug‘lik orqali diafragmadan foyda- 
lanish va kuchsiz yoritishda preparatni qarash kerak. Pigmentli 
teshikcha orqali tekshirish kerak. Sangvinikolalaming ko‘p miqdori 
jabraga qon olib keluvchi arteriya tomirlarida to‘planadi. Shuning 
uchun ham sangvinikolyozda qon tekshiriladi.