Университети тарих факультети

Реферат ишининг илмий янгилиги. Ислом Каримовнинг миллий ғоя 
ва унинг миллий мустақиллигимизни мустаҳкамлашдаги ўрни илк бора 
илмий жиҳатдан таҳлил қилинмоқда. Ушбу мавзуни ёритиш жараёнида 
Президент Ислом Каримовнинг барча асарларидаги миллий ғояга оид 
маълумотлар тўлиғича ўрганилди. 
Рефератнинг объекти. Реферат иши умумий ўрта таълим мактаблари, 
касб-ҳунар коллежлари ва олий таълимдаги бакалавр талабаларига миллий 
ғоя ва миллий мафкурадан таълим бериш жараёнларида фойдаланиш тавсия 
этилади. 
Рефератнинг предмети. Ўзбекистон Республикаси Президенти Ислом 
Каримовнинг миллий маънавиятни тиклаш концепцияси ҳамда миллий ғояни 
ташкил этадиган манбалар ҳамда Президентнинг ушбу соҳага оид маъруза ва 
нутқлари, шунингдек, асарларини ўз ичига қамраб олади. 
Реферат ишининг назарий асослари. Тадқиқотнинг
назарий асоси 
бўлиб, Ўзбекистон Республикаси Президенти И.А.Каримовнинг асарларида 
мустақиллик даврида илм-фаннинг равнақи ҳақида ёритилган ғоялари
1
ва 
миллий ғоя фанига оид манбалар ташкил этади. 
Рефератнинг хронологияси. Ушбу реферат иши 1991 йилдан то 
бугунгача бўлган даврни ўз ичига олади.
1. Жамият тараққиётининг муайян фикрлар, ғоялар,
мафкуралар билан боғлиқлиги 
 
Fоя тушунчаси (юнон. ғоя, таълимот). Илмий адабиётларда «ғоя», 
«мафкура», «идея» ва «идеология» тушунчалари ишлатилмоқда. «Идея» ва 
«идеология» кўпроқ ғарб давлатларида ҳамда рус тилидаги манбаларда 
учрайди. Идея ибораси юнон тилидаги «idea» сўзидан олинган. У идеология 
сўзининг ўзаги бўлиб ҳисобланади ва тушунча ёхуд фикр маъносини 
англатади. Идеология (Idea - ғоя, тугунча, logos - таълимот) атамаси эса 
ғоялар тўғрисидаги таълимотни англатади ва икки хил маънода ишлатилади: 
1) ғояларнинг моҳият-мазмуни, шаклланиши, аҳамияти тўғрисидаги 
билимларни ифодалайди ва илмий соҳа бўлиб ҳисобланади; 
2) муайян ғояни амалга ошириш, мақсадга етиш усуллари, воситалари, 
омиллари тизимини англатади. 
Демак: 1. Fоя инсон тафаккурининг маҳсули. 
2. Fоя олдин мавжуд бўлмаган, ўзида янгиликни ташувчи фикрдир. 
1
Каримов И.А. Ўзбекистон ХХ1 аср бўсағасида: хавфсизликка, таҳдид, барқарорлик шартлари ва тараққиёт 
кафолатлари. Т.6. - Т.: «Ўзбекистон», 1997; Каримов И.А. Жамият мафкураси халқни - халқ, миллатни - 
миллат қилишга хизмат этсин. Т.7.- Т.: «Ўзбекистон», 1999; Каримов И.А. Миллий истиқлол мафкураси - 
халқ эътиқоди ва буюк келажакка ишончдир. Т.8. -Т.: «Ўзбекистон», 2000; Каримов И.А. Ўзбекистон ХХI 
асрга интилмоқда. - Т.: «Ўзбекистон», 2000; Каримов И.А. Озод ва обод Ватан, эркин ва фаровон ҳаёт – пир 
овард мақсадимиз. Т.8. -Т.: «Ўзбекистон», 2000; Каримов И.А. Эгали юрт эркини бермас. Т.9. - Т.: 
«Ўзбекистон», 2001; Каримов И.А. «Миллий истиқлол ғояси: асосий тушунча ва тамойиллар» рисоласига 
сўз боши. Т.9. - Т.: «Ўзбекистон», 2001; Каримов И.А. Юксак маънавият енгилмас куч. – Т., «Маънавият», 
2008 ва бошқалар. 

---

7 
3. Олдин ғоя пайдо бўлади, ундан кейин ғоя асосида мафкура, мафкура 
асосида эса тизим, сиёсат пайдо бўлади. 
Fояларнинг оддий фикрлардан фарқи яна шундаки, улар гарчи 
тафаккурда пайдо бўлса-да, инсон ва жамият руҳиятига, ҳатто туб 
қатламларига ҳам сингиб боради. Fоя шундай қувватга эгаки, у одамнинг 
ички дунёсигача кириб бориб, уни харакатга келтирувчи, мақсад сари 
етакловчи руҳий-маънавий кучга айланади. Уларни муайян мақсадга 
йўналтиради, сафарбар этади, жипслаштиради, ҳамкорликка ундайди.