Ўзбекистон тарихи хрестоматия

 
ЎН ЕТТИНЧИ КИТОБ 
III 
24. Қитъанинг ички вилоятларига (Ички Осиё), ичкарида жойлашган 
ерларга келсак, уларнинг бир қисмига римликлар, қолганига эса партаваликлар 
ва улардан юқорида яшовчи варварлар эгалик қиладилар; шарқда ва шимолда 
ҳиндлар, бахтарияликлар ва скифлар, сўнгра араблар ва ҳабашлар яшайдилар. 
Бироқ ҳар доим ушбу халқлар ерларининг қандайдир қисми римликларга 
ўтади. Римликларга қарам бўлган ерларнинг бир қисмини подшоҳлар 
бошқарадилар, бошқаларини римликлар ўзлари бошқарадилар ва у ерларга 
префектлар ва солиқ йиғувчиларни юборадилар. Ҳатто бир неча озод шаҳарлар 
ҳам бор: айримлари азалдан римликларга “дўстона” муносабатда бўлган, 
бошқаларини эса римликлар ўзлари ҳурмат нуқтаи назаридан озод этганлар. 
Уларга тобе бўлган бир неча қабила бошлиқлари ва руҳонийлари бор. Улар 
ўзларининг қандайдир қонунлари бўйича яшайдилар... 
ПОЛИБИЙ 
Қадимги юнон тарихчиси Полибий мил. ав. 201 йил атрофида туғилиб, 
мил. ав. 120 йилга яқин вафот этган. У Ахей иттифоқи стратегининг ўғли 
бўлиб, ўзи ҳам ушбу иттифоқ отлиқ қўшинининг бошлиғи (гиппархи) бўлган. 
Римликлар Пиднадаги жангда македонияликлар устидан ғалаба қозонгач, 
Полибий гаровга олинган 1000 аслзода ахеяликлар қаторида Римга жўнатилди 
ва у ерда 16 йил яшади. 
1
Эвергетлар (“ҳомийлар”) – Арриан бўйича, ушбу қабилага бу ном Куруш томонидан, унга Карманияга юриш 
пайтида кўрсатилган ёрдам ва хизматлари учун берилган.
2
Аниқроғи, Гадраспга.

---

257 
Полибий қаламига бизгача тўлиқ етиб келмаган, қирқ китобдан иборат 
“Тарих” мансубдир. Унда Полибийни, аввало, Юнонистон, Македония, Кичик 
Осиё, Сурия, Миср, Карфаген ва Римнинг сиёсий ва ҳарбий тарихидаги 
ҳодисалар қизиқтирар эди. У ушбу ҳодисаларни шарҳлашга, уларнинг 
сабабларини ва ўзаро боғлиқликларини аниқлашга, бунда тарихдаги алоҳида 
шаҳарларга катта аҳамият беришга интилган. 
Полибий “Тарих”идан парчалар проф. Ф.Г.Мищенконинг
1
таржимасидан 
бажарилди.