Усмонхон алимов

58
Оилада фарзанд тарбияси
ФАРЗАНД ТАРБИЯСИДАГИ НОЗИК НУҚТАЛАР
Фарзандларнинг келажакда гўзал ахлоқли ва чиройли 
тарбияли бўлишида ота­она фарзанди ҳақига қиладиган 
хайрли дуолар ўрни беқиёсдир. Чунки дуо ибодат мақомида. 
Аллоҳ таоло ҳар бир ишда Ўзидан ёрдам сўрашимизни ях­
ши кўради. Бундан ташқари, ота­онанинг фарзанди ҳақига 
қилган дуоси мустажобдир. Абу Ҳурайрадан (розияллоҳу 
анҳу) ривоят қилинган ҳадиси шарифда Пайғам баримиз 
(соллаллоҳу алайҳи ва саллам): 
“Уч кишининг дуоси қабулдир: отанинг фарзандига 
қилган дуоси, мазлумнинг дуоси ва мусофирнинг дуоси”, 
деганлар. Ота­она бундай неъмат ва им ко ниятдан унум
­
ли фойдаланиши ва фарзандларининг келажакда солиҳ 
ва тарбияли инсон бўлиб камол топишини Аллоҳдан 
сўраши лозим. Ҳатто пайғам бар лар ҳам яхши фарзанд 
сўраб дуо қилишган. Жумладан, Иброҳим сурасининг 
35­оятида бундай дейилади:
ﭭ ﭬ ﭫ ﭪ ﭩ ﭨ ﭧ ﭦ ﭥ ﭤ ﭣ
ﭰ ﭯ ﭮ
«
(Эй Муҳаммад!)
 Эсланг, Иброҳим айтган эди: “Эй
­
Раббим! Бу шаҳарни 
(яъни, Маккани)
тинч қил гин, 
мени ва авлодларимни санамларга сиғи ниш дан 
йироқ қилгин!”»
Яна Оли Имрон сурасининг 38­оятида бундай дейи­
лади:
ﭞﭝ ﭜ ﭛ ﭚ ﭙ ﭘ ﭗ ﭖ ﭕﭔ ﭓ ﭒ ﭑ
ﭢ ﭡ ﭠ ﭟ
«Ўша жойда Закариё Раббига илтижо қилиб, деди: 
“Раббим, менга 
(ҳам)
 ўз ҳузурингдан пок зурриёт ато 
эт! Дарҳақиқат, Сен дуони эши тув чи дирсан”».
www.muslim.uz

---

 
Усмонхон Алимов

59
Ота­она фарзанди ҳақига ёмон дуо қилиб қўйишдан 
эҳтиёт бўлиши керак. Чунки, юқорида айтганимиздек, 
уларнинг фарзандлари ҳақига қилган дуолари қабул дир. 
Абдуллоҳ ибн Муборакдан ривоят қилинишича, унинг 
олдига бир ота ўз ўғлидан шикоят қилиб келади. Шун
­
да Абдуллоҳ ибн Муборак у отадан, сиз ўғли нгиз ҳақига 
яхши дуо қилармидингиз ёки ёмон дуо қилармидингиз, 
деб сўрайди. Ота эса ёмон дуо қилиши ни айтади. Шунда 
Абдуллоҳ ибн Муборак у одамга ўғли нгиз ни ўзингиз буз
­
ган экансиз, деб койий ди. Демак, боланинг келажакда 
комил инсон бўлиб ети шиши ёки жоҳил бўлишига ота­
онанинг дуолари катта таъсир қилар экан.
Тарбия ҳақида Имом Ғаззолийнинг «Иҳёу улумуд­дин» 
китобида бундай дейилади: «Бола ота­она қўлида бир 
омонатдир. Қалби турли нақш ва расмлардан пок, нима 
нақш солинса, қабул қилади, нимага мойил қилинса, 
мойил бўлаверади. Агар яхшиликка ундалса ва ўргатилса, 
унинг устида ўсаверади, дунё ва охиратда саодатли бў­
лади, ота­онаси ҳамда одоб, таълим­тарбия берганлар 
барчаси савобига шерик бўлишади. Агар ёмонликка ун
­
далса ва ҳайвон каби бўш қўйилса, ёмонликка учрай
­
ди, ҳалок бўлади ва унга қараб турган киши зиммасига 
гуноҳкорлик тушади».
Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бундай 
деганлар: “Авлодларингизни,биринчидан:
“Аллоҳни севадиган қилиб тарбияланглар...” Чунки 
Аллоҳ таоло уни йўқдан бор этиб, ота­онани унинг дунё­
га келишига сабабчи қилди. Ва уларнинг қалб ларига 
фарзанд меҳру муҳаббатини солди. Агар Аллоҳ таоло 
фарзанд муҳаббатини қалбга солмаганида, уни бағрига 
босмасди, раҳм­шафқат қилмасди, кўчага таш лаб кет
­
ган бўларди. Шунинг учун фарзанд Аллоҳ таоло ни севиб, 
унга шукрлар қилиши лозим.
Иккинчидан:
“Аллоҳнинг Расулини севадиган қилиб тарбияланг­
лар”. Чунки Аллоҳ таоло Расулуллоҳни (соллаллоҳу 
www.muslim.uz

---

60
Оилада фарзанд тарбияси
алай ҳи ва саллам) халқ орасидан танлаб олиб, халққа 
Пайғам бар қилиб юборган. Қуръони каримнинг Ан
­
биё сураси 107­оятида ул зотни