Toshkent «noshir» 2017

Aksiyalarning turlari
O‘zbekiston hududida chiqariladigan aksiyalar quyidagi
turlarga bo‘linadi:
1. Ochiq aksiyadorlik jamiyatlarining aksiyalari, ular
ochiqchasiga muomalaga chiqariladi va keyinchalik boshqa
aksiyadorlarning roziligisiz qo‘ldan qo‘lga o‘tishi mumkin
hamda yopiq aksiyadorlik jamiyatlarining aksiyalari, bular
birlamchi joylashtirilishda oldindan ajratib olingan sarmo-
yadorlar o‘rtasida taqsimlanadi va faqat kompaniya umumiy
yig‘ilishining roziligi bilan qo‘ldan qo‘lga o‘tishi mumkin.
2. Egasining nomi yozilgan va ko‘rsatuvchi egalik qiladigan
aksiyalar. Egasining nomi yozilgan aksiyalarda ular egasining
familiyasi majburiy tarzda ko‘rsatilishi shart, agar ularning
egasi yuridik shaxs bo‘lsa, tashkilotning nomi ko‘rsatiladi.
Ko‘rsatuvchi egalik qiladigan aksiyalarda ular egasining nomi
ko‘rsatilmaydi. Bu ushbu aksiyalarning fond bozorida muo-
malada bo‘lishi xususiyati bilan izohlanadi. Aksiyadorlik
jamiyati bir yilning o‘zida ham egasining nomi yozilgan,
ham ko‘rsatuvchi egalik qiladigan aksiyalarni chiqarishi mum-
kin. O‘zbekistonda ko‘pchilik aksiyalar egasining nomi
yozilgan shaklda chiqariladi.
3. Oddiy va imtiyozli. Oddiy aksiya aksiyadorlar yig‘i-
lishida ovoz berish huquqini beradi, u bo‘yicha olinadigan
dividend miqdori esa, aksiyadorlik jamiyatining yil davo-
midagi ishining natijalariga bog‘liq va boshqa hech narsa
bilan kafolatlanmagan. Bunday aksiyalarning egalari boshqa
qimmatli qog‘ozlarning egalariga qaraganda katta tavak-
kalchilik qilajakligi bois, ular bo‘yicha ko‘zda tutiladigan
dividendlar juda yuqori darajada bo‘ladi.
Imtiyozli aksiya aksiyadorlar umumiy yig‘ilishida ovoz
berish huquqini va bu bilan korxonani boshqarishda ishtirok
etish huquqini bermaydi. Ularning imtiyozliligi, bir tomon-
dan, jamiyat xo‘jalik faoliyati natijalaridan qat’i nazar, kafo-
latlangan daromadni olish imkoniyatidan, ikkinchi tomondan
esa aksiyadorlik jamiyati tugatilgan yilda aksiyalar qiymatini
birinchi navbatda olish huquqidan iborat. Imtiyozli aksiya-
larning umumiy nominal qiymati kompaniya ustav sarmo-
yasining 20 foizida oshmasligi kerak.