Ўқув фанининг долзарблиги ва олий касбий таълимдаги ўрни

Xalqaro moliyani nima sababdan o‘rganamiz? 
So‘nggi yillarda moliyaviy bozorlarning globallashuvi yanada tezlashib ketdi. Dunyo 
bo‘ylab moliyaviy bozorlar juda yuqori suratlarda integrattsiyalashdi. Amerika 
kompaniyalari tez-tez xorijiy moliyaviy bozorlardan qarz olishadi va xorijiy 
kompaniyalar AQSh moliya bozorlariga qarz berishadi. Banklar va boshqa moliyaviy 
institutlar, jumladan, JP Morgan Chase, Citigroup, UBS, Doychebank jahon bo‘ylab 
ko‘plab mamlakatlarda operatsiyalarni amalga oshirish orqali xalqaro darajaga chiqdi. 
Ushbu fan xorijiy valyuta bozorlari va xalqaro moliyaviy tizimni ham o‘zida aks ettiradi.
Banklarning mohiyatiga iqtisodiy adabiyotlarda turli yondashuvlar mavjud. 
―Bank etimologiyasiga e‘tibor qaratadigan bo‘lsak, ―bank so‘zi qadimgi 
frantsuzcha ―banque va italiyancha ―bansa so‘zlaridan paydo bo‘lib, 
―almashtirish stoli ma‘nosini anglatishining guvohi bo‘lamiz. 
Bank – bu moliyaviy muassasa bo‘lib, jamiyatdagi vaqtinchalik bo‘sh pul mablag‘larini 
tegishli shartlar bilan jalb etib, ushbu mablag‘larga ehtiyoji mavjud bo‘lgan yuridik va 
jismoniy shaxslarga qaytarishlik, muddatlilik, to‘lovlilik va ta‘minlanganlik asosida 
beradigan tijorat tashkilotdir. 
Boshqa bir adabiyotda, bank – tadbirkorlik faoliyatining o‘ziga xos turi bo‘lib, uning 
faoliyati ssuda kapitalining harakati, ya‘ni ularni jalb qilish va joylashtirilishi bilan 
bevosita bog‘liqdir, degan fikr ilgari suriladi. 
Bankir ssuda kapitalistidan farqli o‘laroq, turli ko‘rinishdagi xizmatlarni taklif etadii va 
pul aylanmasini tashkil qiladi. Ssuda kapitalisti ishlab chiqarishni o‘z kapitali hisobidan 
moliyalashtirsa, bankir ushbu jarayonni chetdan jalb qilingan begona shaxslarning 
mablag‘lari hisobidan amalga oshiradi. 
Tijorat banklari mohyatini teranroq anglash uchun ayrim metodologik masalalarga 
e‘tibor qaratish lozim. Ularning ayrimlari quyida keltiriladi: 
– banklarning mohiyatini yoritishda ularning mikrodarajadagi faoliyatiga 
e‘tibor qaratish lozim; 
–
banklarning mohiyatini yoritishda ular qanday shaklda va maqsadda tashkil 

---

etilganligiga emas, balki ularga yagona bank sifatida faoliyat yuritishiga e‘tibor 
qilish lozim; 
–
banklarning mohiyatini ajralmas qismi sifatida ularning tashkil topish 
asoslari, ya‘ni tashkiliy – huquqiy asoslari muhim ahamiyat kasb etadii; 
–
banklarning mohiyati – bu o‘ziga xos xususiyatga ega bo‘lgan ob‘ektning 
tarkibini anglatadi; 
–
banklarning mohiyatiga qator ta‘riflar shakllantirilgan bo‘lib, muammoni 
o‘rganayotgan paytda uning qanday jihatiga e‘tibor qaratilayotganligi muhim 
hisoblanadi.