Xii bob. Nizo va stressni boshqarish

Ob’ektiv nizolar
ga korxonaning rivojlanish jarayonida yuzaga chiqadigan real 
kamchiliklar va muammolar bilan bog‘liq nizolar kiradi. Bu nizolar amaliy nizolar 
bo‘lib, ishlab chiqarishni rivojlantirish, rahbarlik uslubini takomillashtirish, 
korxonada normal “ruhiy iqlim”ni yaratish uchun xizmat qiladi. 
Sub’ektiv nizolar
ga kishilarning u yoki bu voqelikka bo‘lgan shaxsiy 
fikrlarining turlichaligi oqibatida vujudga keladigan nizolar kiradi. Bu nizolar tabiati 
bo‘yicha his-tuyg‘uga, hissiyotga berilish, qiziqqonlik oqibatida yuzaga chiqadi. 
Odatda, bunday nizolar bir-birini ruhan ko‘ra olmaydigan yoki bir-birini 

---

tushunmaydigan yoxud tushunishni xohlamaydigan kishilarning qarama-qarshi 
fikrlari oqibatida vujudga keladi. 
Oqibat natijasiga qarab, nizolar konstruktiv va destruktiv nizolarga bo‘linadi. 
Konstruktiv nizolar
korxonada maqsadga muvofiq o‘zgartirishlar qilinishini, 
oqibatda esa nizo chiqadigan ob’ekt (sabab)ni bartaraf etishni nazarda tutadi. Agar 
nizo hech qanday asosga ega bo‘lmasa, unda bu nizo 
destruktiv nizo
deb yuritiladi. 
Bunday nizolar xodimlar o‘rtasidagi munosabatlarni barbod etadi, so‘ngra ishlab 
chiqarish jarayonini, boshqaruvchilarni izdan chiqarish payida bo‘ladi. 
SHuni nazarda tutish kerakki, har qanday konstruktiv nizo, agar o‘z vaqtida oldi 
olinmasa, destruktiv nizoga aylanadi, ya’ni kishilar bir-biriga nisbatan nafratlarini 
namoyish etish, bo‘lar-bo‘lmasga tirnoq ostidan kir izlash, har bir so‘zdan ilgak 
topish, atrofdagilarning qadr-qimmatini erga urish, o‘zining fikrini zo‘rlab tirkash, 
etilgan muammolarni hal qilishdan bosh tortish harakatida bo‘laveradilar. 
Aksariyat hollarda, konstruktiv nizolarning destruktiv nizolarga aylanishi nizoda 
qatnashuvchilarning shaxsiy hislatlari bilan bog‘liq bo‘ladi. Mutaxassislar kishilar 
o‘rtasida ortiqcha nizolarni tarqatishga sababchi bo‘luvchi olti toifadagi “nizoli” 
shaxslarni ajratishadi: 
*