Мавзу 1: Жисмоний тарбия назарияси ва методикаси ўқув фан сифатида

 
КЎРГАЗМАЛИЛИК МЕТОДИ. 
Жисмоний тарбияда кўргазмалилик методи кенг қўлланилади, яъни ҳамма сезги 
органларига таъсир этиб бор нарсалар билан алоқа ўрнатилади. Бунда кўриш, ҳаракат, ва 
бошқа сезгилардан фойдаланилади. Кенг маънодаги кўргазмаликни амалга оширишда 
машқларнинг характеристикаси, бажариш шароитларига асосланган методлар 
мажмуасидан фойдаланиб бу методлар қуйидаги гуруҳчаларга бўлинади. Улар бавосита 
намойиш қилишни ўқитувчи томонидан ёки бир ўқувчи ёрдамида методик кўрсатишидан 
иборат. Машқларни бажарилишини ҳаракат таъсирининг, қоидалари ҳақида дастлабки 
тасаввурларни шакллантириш учун намойишнинг ёрдамчи воситаларидан яъни бевосита 
кўргазмали методидан кенг фойдаланилади. Бундай бевосита намойиш методлари 
қуйидагиларга бўлинади: 
Расм, схема, фотосуръат ва шу каби кўргазма қуролларини намойиш этиш; 
Буюм моделлар ва макетларни намойиш этиш; 
Кино ва видеомагнитафонли намойиш; 
Танлаб олинган - аппаратлар ёрдамида масалан: микрофон, радиоаппаратура, ёруғлик 
электросигналлари; 
Йўналтирилган сезиш ҳаракат методлари (масалан, тре.-лар); 
Ориентировка (мўлжал) методлари (осилган тўплар, байроқчалар, зал ва майдончалардаги 
белгилар ва ҳ.к). 
Лидер ва кундалик сенсор режалаштирилган методлар; 
Тез информация методи (видеомагнитафон). 
ЎЙИН МЕТОДИ. 
Ўйин азалдан педогогик вазифани адо этиб келган ҳамда тарбиянинг асосий воситаси ва 
методларидан бири бўлиб келмоқда. 
Тарбия соҳасида ўйин методи деган тушунча ўйиннинг методик хусусиятларини, яъни 
тарбиянинг бошқа методларидан (шуғулланувчилар фаолиятини ташкил этиш ва унга 
раҳбарлик қилиш каби хусусиятлари жиҳатдан) фарқ қиладиган томонларини ифода 
этади. 
Жисмоний тарбиянинг ўйин методи учун қуйидаги белгилар характерлидир: 
1. Фаолиятни образли ёки шартли сюжет (ўйин мақсади, режаси) асосида ташкил этиш, 
бунда вазиятнинг доимий ва кўпроқ даражада беҳосдан ўзгариши билан муайян мақсадга 
эришиш назарда тутилади. 
2. Мақсадга эришиш хилма-хиллиги ва фаолиятнинг мажмуа ҳарактердаги бўлиши 
(масалан, югуриш, сакраш, ирғитиш). 
3. Шуғулланувчиларнинг бемалол мустақил ҳаракат қилиши, уларни ташаббус ва 
чаққонлик кўрсатишларига, топқир бўлишларига, ҳаракат фаолиятларига юксак талаблар 
қўйиш. 
4. Шуғулланувчилар ҳаракатининг бир-бирига боғлиқлиги, ёрқин эмоционаллик. 
5.Жисмоний юкламадозировкасининг чекланган имконияти.