Табиий шифо воситалари 3-китоб тошкент

Ерёнғоқнинг шифобахшлиги 
Ерёнғоқ (Арахис, Земляной орех) бўйи 25-75 см га борадиган бир 
йиллик ўтсимон ўсимлик бўлиб, илдизи сершох, поялари асосидан кўп 
шохланиб, тик туради, сал кўзга илинадиган 4-5 қиррали бўлади, яланғоч ёки 
туклар билан қопланган. Барглари навбатма-навбат жойлашган, тукли, 
узунлиги 3-11 см, жуфт патсимон, бандли. Гуллари барг қўлтиқларидан 
чиқади, оч сариқ ёки қовоқсимон тусда бўлади, шохларининг пастки 
қисмларида ва ер тагида жойлашган. Гули бир кунлик бўлиб, чангланганидан 
сўнг гул косаси, тожиси ва чангчилари қуриб кетади, тугунчаси тик юқори ва 
пастга қараб ўсиб, тупроққа ўтади ва шу ерда мева тугади. Меваси 
очилмайдиган чўзинчоқ дуккак. Дуккаклари яшилга мойил сариқ рангда, 
ичида биттадан бештагача уруғи бўлади. Уруғлари чўзинчоқ, мойли, қизғиш 
юпқа пўст билан ўралган. Июнь охири, июль бошидан то кеч кузгача 
гуллайди ва сентябрь-октябрларда мева тугади. Доривор сифатида етук 
уруғлари (мағизи) ишлатилади.
Уруғлари таркибида 43% гача ёғли мой, 27% гача оқсиллар, тритерпен 
сапонинлар, гликозид, арахидозид, лейкоделвенидел, бетаин, холин, 17% 
гача глобулинлар, 17% гача глютаминлар, 21% гача крахмал, 7,5 % гача 
қандлар, аминокислоталар, шунингдек В, Е витаминлари, патотенат кислота 
ва бошқалар бор. Мевалари пўстлоғида глюкоза билан аглюкон ҳамда бошқа 
моддаларга парчаланадиган арахидозид деган гликозид бўлади.
Ерёнғоқнинг таъсири ва ишлатилиши: 
Ерёнғоқ мағизи мазали ва тўйимли бўлиб, уни хомлигича ёки 
қовурилган ҳолда ейилади, шунингдек қандолат маҳсулотларига қўшилади. 
Ерёнғоқ мойи озиқлик сифатлари жиҳатидан кўпгина ўсимлик мойларидан 
устун туради. Ерёнғоқ мағзи эса меъда ва ичак касалликларида ични 
сурадиган, юмшатадиган, ўраб оладиган, оғриқ қолдирадиган майин дори 

---

Аюпов Равшан Хамдамович 103 
сифатида, шунингдек талвасага қарши восита сифатида ҳам ейилади. Ерёнғоқ 
мағзи геморрагик диатез билан оғриб юрган болаларга даво қилишда яхши 
наф беради, чунки тромбопластин ҳосил бўлишини кучайтиради деган 
тиббий маълумотлар ҳам мавжуд.