1-bob. Vatanimiz xalqlari eng qadimgi davrda

Chag'oniyon
vohalari qo'zg'olonchilar qo'liga o'tadi. Qo'zg'olon 
776-yildan 
boshlab 
Buxoro vohasida 
kuchayib ketadi. 
Narshax qal’asi 
qo'zg'olonchilar- 
ning qarorgohiga aylantiriladi. 
To‘rt oy 
davom etgan kurashdan so'ng 
qo'zg'olonchilar mag'lubiyatga uchraydi.
«Oq kivimlilar»nina venailishi.
Narshaxdagi qo'zg'olon bostirilgach, 
arablarasosiy kuchni qo'zg'olon markazi bo'lgan Samarqand va Keshga 
tashlaydi. 
777-yili 
«Oq kiyimlilar»ga uzil-kesil zarba berish uchun harbiy 
kuch to'plash maqsadida xalifa 
Mahdiy Nishopurga 
keladi. Samarqand- 
ga katta qo'shin yuboriladi. Qo'zg'olonchilar Sirdaryo vohasida yashovchi 
turkiy qabilalami yordamga chaqiradilar. «Oq kiyimlilar» va turkiy qabilalar 
Samarqandda arablarga qarshi 
ikki yil 
jang qiladilar. Nihoyat, qo'zg'olon­
chilar yengilib, Samarqand taslim bo'ladi. Narshax va Samarqandda 
qo'zg'olonchilar yengilgach, mahalliy mulkdor tabaqa vakillari arablarga 
yordam bera boshlaydilar. Kurashning oxirgi bosqichi 
Kesh 
vodiysida 
bo'lib o'tadi. 
783-yili 
Muqannaning Som qal’asidagi qarorgohi qamalga

---

51
olinadi. Uzoq davom etgan qamaldan so'ng kurashdan tinkasi qurigan 
muqannachilartaslim bo'ladilar. Istilochilarga taslim bo'lishni istamagan 
Muqanna o'zini yonib turgan tandirga tashlab o'ladi.
Oo‘za‘olonnina venailishi sabablari va oaibatlari.
«Oq kiyimlilar» 
uyushqoqlik bilan harakat qilolmadilar. Mazkur omil qo'zg'olon yengi- 
lishining asosiy sababi bo'ldi. Ikkinchidan, xalq harakatining ommalashib 
ketishidan cho'chigan mahalliy mulkdorlar birin-ketin arablar tomoniga 
o'tgan. Shu sababli u tarqalib keta boshlagan. Arablar esa bunday vazi- 
yatdan ustalik bilan foydalanganlar, chunki harbiy jihatdan ustun edilar. 
Qo'zg'olon yengilgan bo‘lsa-da, arab istilochilariga qarshi mahalliy xalq 
harakati uzil-kesil to'xtab qolmadi. «Oq kiyimlilar» qo'zg'olonidan 
20