1-bob. Vatanimiz xalqlari eng qadimgi davrda

elchisi 
ishtirok etadi. Ikkinchi yurish ham muvaffaqiyatsiztugaydi. Yana 
asir olingan Pero'z 
30 xachirga yuklatilgan kumush dirham 
bilan 
o'Ipon to'lash majburiyatini oladi. Biroq uning xazinasidan 
20 xachirga
yuk bo'ladigan mablag' topiladi, xolos. Shahzoda 
Kubod 
eftaliylar yur- 
tiga garovga yuborilib, Pero'z tutqunlikdan ozod etiladi. Ikki yil davomida 
eftaliylarga katta o'Ipon to'lab turiladi.
Pero'z 
484-yili 
uchinchi yurishga otlanadi. Bu galgi urush shohning 
halokati bilan tugaydi. Marv ishg'ol qilinib, Eron ustiga juda og'ir o'Ipon

---

34
yuklanadi. Pero'z vorislari: 
Kubod (488 - 531), Anushervon (531 -
579) 
hukmronlik qilgan davrlarda eftaliylar bilan munosabatlar ancha 
yumshagan. Keyinchalik eftaliylar Kobul, Panjob, Urumchi, Qorashar, 
Xo'tan, Koshg'ar shaharlarini ham o‘z tasarrufiga kiritadilar. Shunday 
qilib, 
V asrning 2-yarmi 
va 
VI asr boshlarida 
O'rta Osiyo, Sharqiy Eron, 
Shimoliy Hindiston va Sharqiy Turkiston yerlarini birlashtirgan Eftaliylar 
davlati tashkil topadi.
3.3. EFTALIYLAR DAVRIDAIJTIMOIY-IQTISODIY VA
MADANIY HAYOT
Xo'ialikhavoti.
Eftaliylar kelib chiqishiga ko'ra ko'chmanchi qabilalarga 
mansub edi. Chorvachilik bilan shug'ullanib, yaylovlarda kigiz o'tovlarda 
yashagan eftaliylar zabt etgan yerlarida obod dehqonchilik vohalariga 
va savdosi rivojlangan shaharlarga ega bo'ldilar. Yillar o'tishi bilan 
ular mahalliy o'troq aholi bilan qorishib ketadi. Toxariston va So‘g‘d 
dehqonchilik va bog'dorchilik markazi hisoblanardi. Qashqadaryo va 
Zarafshon vodiylarida g'alladan tashqari sholi ham yetishtirilardi. Xitoy 
manbalarida qayd etilishicha,