1-bob. Vatanimiz xalqlari eng qadimgi davrda

575 - 576-yillarda 
Shimoliy 
Kavkazning bepoyon yerlarini egallab, Qrim yarimoroliga kirib boradilar. 
SosoniylarToxariston va Chag'oniyonni eftaliylardan tortib oladilar.
Turk xoqonligining eftaliylarga dushmanlik munosabati xoqonlikni 
Eron, so'ngra Vizantiya bilan yaqinlashtirdi. Ayniqsa, sosoniylar Eftaliylar 
davlatining tamomila barbod bo'lishidan manfaatdor edilar. 
Xusrav I
Anushervon (531 - 579) 
tashabbusi bilan yuzaga kelgan harbiy ittifoq 
Eron shohining Istamiga kuyov bo'lishi orqali mustahkamlanadi. Eron 
askarlarining Balxga hujumi ko'magida turklar 
563-yili 
Eftaliylar davlati 
hududiga bostirib kiradilar. 
Parak 
(Chirchiq) vodiysi va uning markazi 
Choch 
shahri ishg‘ol etiladi. Birin-ketin Samarqand, Kesh va Naxshab 
egallanib, Buxoroga yaqinlashadilar. 
Sakkiz kun 
davom etgan shiddatli 
jangda eftaliylar yengiladi. Shunday qilib, janubdan sosoniylar, shimoldan 
esa Turk xoqonligidan 
563 - 567-yillarda 
zarbaga uchragan Eftaliylar 
davlati inqirozga yuz tutadi. Amudaryoning janubiy qirg'oqlarigacha 
bo'lgan viloyatlar Eron, uning sohillari bo'ylab Kaspiy dengizigacha 
bo'lgan yerlarTurk xoqonligi tasgrrufiga o'tadi. Endilikda Eron Amudaryo- 
dan to Suriyagacha Ipak yo‘li ustidan nazorat o'rnatdi. Uzoq Sharqdan 
Eron hududlarigacha esa turklar nazorati o'rnatilib, Eron orqali Vizan­
tiya bilan savdo aloqalari yo'lga qo'yiladi. 
VI asming 70 - 80-yillarida
Enasoyning yuqori oqimidan to Amudaryo bo'ylarigacha, Manjuriyadan 
to Kimmeriy (Qora dengiz) Bosforigacha cho'zilgan ulkan hududda Turk 
xoqonligi tashkil topdi.
Turk xoaonliainina boshaaruvi.
Turk xoqonligi qanchalik katta 
bo'lmasin, chinakam markazlashgan davlat emasdi. Uning asosi turkiy 
tilda so'zlashuvchi qabilalar ittifoqidan iborat bo'lgan. Mazkur ittifoqni 
xoqon boshqargan. Hukmdoming hokimiyati urug'-aymoqchilik udum- 
lariga tayangan harbiy-ma’muriy.boshqaruvga asoslangan. Mamlakat 
ko'chmanchi chon/ador va o'troq dehqon aholiga bo'linardi. Ko'chmanchi 
chorvador aholi