Toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari 2020/1(22) issn 2181-9580

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI
2020/1(22) 
innovatsiyalarning yaratilishi va ulardan foydalanilish jarayonining natijadorliligini 
belgilovchi asosiy mezon bo‘lib hisoblanadi. Shubhasiz, rahbar va pedagog 
kadrlarining o‘zlari faol tarzda innovatsion faoliyat bilan shug‘ullanayotgan 
maktabgacha ta’lim tashkilotigina innovatsion ta’limni bera olishi mumkin.
Boshqaruvning innovatsion usullarining joriy etilishi, uning muayyan ijtimoiy-
iqtisodiy sharoitlarini inobatga olgan holda moslashuvchanligi va faoliyati 
o‘zgaruvchanligini ta’minlash asosida maktabgacha ta’lim tashkilotlarida ta’limiy-
tarbiyaviy jarayonlar samaradorligini oshirish bo‘yicha ilmiy asoslantirilgan 
takliflarni ishlab chiqish – maktabgacha ta’lim tashkilotlari rahbarlarining 
innovatsion 
kompetentligini 
shakllantirish 
hamda 
rivojlantirish 
sohasiga 
bag‘ishlangan tadqiqotlarning asosiy istiqbolli yo‘nalishlaridandir. Shuning uchun 
maktabgacha ta’lim tashkilotlari rahbarlarining kasbiy kompetentligi tuzilmasini 
takomillashtirish; innovatsion kompetentlikning shakllantirilishini ta’minlashning 
axborot resurslarini ishlab chiqish; maktabgacha ta’lim tashkilotlari rahbarlarining 
innovatsion faoliyatga nisbatan tayyorligini rivojlantirishning pedagogik-psixologik 
sharoitlarini mukammallashtirish pedagogik tadqiqotlarning dolzarb vazifasi bo‘lib 
hisoblanadi.
Yuqoridagilardan 
kelib 
chiqib, 
tadqiqotimizning 
dastlabki 
bosqichida 
maktabgacha ta’lim tashkiloti rahbarining innovatsion kompetentligini shakllantirish 
va rivojlantirish jarayonining tuzilmaviy-mazmuniy modelini va uni amalga oshirish 
mexanizmlarini ishlab chiqish maqsad qilindi.
Buning uchun qator vazifalar belgilandi, ya’ni tadqiq qilinayotgan muammoning 
amaldagi holatini nazariy o‘rganish asosida innovatsion kompetentlikning tuzilmaviy 
tarkibiy qismlarini aniqlash; innovatsion kompetentlikning asosiy tarkibiy qismlarini 
aniqlash maqsadida faktorli tahlilni amalga oshirish; maktabgacha ta’lim tashkiloti 
rahbarining innovatsion kompetentligini shakllantirish va rivojlantirish modelini 
ishlab chiqish va uni amaliyotga joriy etish.
O‘rganilayotgan muammo bo‘yicha ilmiy adabiyotlar tahlili natijalarining 
ko‘rsatishicha, maktabgacha ta’lim tashkilotlari kadrlarini tayyorlash va kasbiy 
rivojlantirish sohasidagi tadqiqotlar turli jihatlarda olib borilgan, xususan, Debra
J Ackerman maktabgacha ta’lim tashkilotlari pedagog kadrlarini kasbiy rivojlantirish
1
, 
Beth Rous maktabgacha ta’lim sifatiga ta’sir ko‘rsatuvchi pedagog kadrlar faoliyatini 
takomillashtirish
2
, Pamela J. Winton rejalashtirish uchun kadrlar tayyorlash 
muammolari
3
, K.Karila, J.Kinos, P.Niiranen, J.Virtanen maktabgacha ta’lim talqini, 
kasbiy kompetensiyalar va ta’lim nazariyasining tadqiqi
4
, DM Early, PJ Winton 
1
Debra J Ackerman. Continuity of care, professional community, and the policy context: Potential benefits for infant and toddler 
teachers' professional development // Early Education and Development, 2008, vol.19 (5), pp. 753-772. 
2
Beth Rous. Perspectives of teachers about instructional supervision and behaviors that influence preschool instruction // Journal of 
Early Intervention, 2004, vol.26 (4), pp. 266-283. 
3
Pamela J. Winton. Early Childhood Intervention Personnel Preparation: Backward Mapping for Future Planning // Topics in Early 
Childhood Special Education, 2000, vol. 20 (2), pp. 87-94. 
4
K Karila, J Kinos, P Niiranen, J Virtanen. Curricula of Finnish Kindergarten teacher education: Interpretations of early childhood 
education, professional competencies and educational theory // European Early Childhood Education Research Journal, 2005, vol . 13 
(2), pp.133-145. 

---

27