Microsoft Word Bolalar nevrologiyasi end doc

 
Nerv hujayrasi va tolasining patologiyasi 
Turli xil ichki va tashqi patogen omillar ta’sirida nerv hujayralari va ularning 
tolalarida patomorfologik o‘zgarishlar ro‘y berishi mumkin.
Nerv hujayrasi patologiyasiga o‘tkir bo‘kish, shishish, ishemiya, og‘ir 
jarohatlanish, neyron atrofiyasi, neyronofagiya, retrograd degeneratsiya, yog‘ 
bosish, neyronning gidropik degeneratsiyasi kiradi.
Nerv tolasining patologiyasi esa Valler yoki pariakson degeneratsiyasi 
ko‘rinishida namoyon bo‘ladi.
N e y r o g l i ya
Neyrogliya markaziy nerv tizimida biriktiruvchi to‘qima vazifasini bajaradi. 
Neyrogliya deb atalishining sababi ham shunda. Neyrogliya 3 toifadagi 
hujayralardan iborat.
I.
Astrotsitlar – o‘simtalari ko‘p yirik hujayralar. Ular katta va noto‘g‘ri 
shakldagi o‘zakka ega bo‘lib, markaziy nerv tizimining kulrang moddasida 
ko‘proq uchraydi.

---

 15
II.
Oligodendrogliyalar–kam o‘simtali yirik hujayralardir. O‘zagi 
yumaloq shaklda bo‘lib, astrotsit o‘zagiga nisbatan kichikdir. Ular markaziy nerv 
tizimining oq moddasida uchraydi.
III.
Mikrogliya – mayda 
kam o‘simtali hujayralardan iborat. 
Mikrogliya 2-3 dona sershox 
o‘simtalarga ega bo‘lib, markaziy 
nerv tizimida bir tekisda tarqalgan 
bo‘ladi.
2- rasm.
 Nerv to‘qimasi. 
1. Neyron 
2. Mikrogliya
3. Astrotsit
4. Oligodendraogliya 
Ependima hujayralari bosh 
miya qorinchalari devorini parda 
kabi qoplab turadi. Bu hujayralar 
bir-biriga yonma-yon joylashgan silindrsimon epiteley hujayralaridan iborat. 
Ularning o‘simtalari ependima osti qavatida gliya hujayralari o‘simtalari bilan 
birlashib umumiy glioz chigal hosil qiladi. Ependima va subependima qavatlari 
anatomik, embriologik va vazifasi jihatdan yagona murakkab parda hisoblanadi. 
Subependima qavatida asosan tolali astrotsitlar joylashgan.
Neyrogliya hujayralarining vazifasi. Astrotsitlar va oligodendritlar tayanch, 
nerv hujayralarini oziqa moddalar bilan ta’minlash va to‘siq vazifasini bajaradi. 
Nobud bo‘lgan nerv hujayralarining o‘rni ham neyrogliya hujayralarining bo‘linib 
ko‘payishi hisobiga to‘ldirilib turiladi. (Nerv to‘qimasining chandig‘i). Mikrogliya 
fagotsitoz vazifasini o‘taydi va nerv to‘qimasining nobud bo‘lgan qoldiqlarini vena 
qon tomiriga chiqarib tashlaydi.
Yosh bolalar nerv to‘qimasi kattalarga nisbatan quyidagi xususiyatlar bilan 
ajralib turadi: 
1.
Bolalarda nerv hujayralari yaxshi takomillashmagan.
2.
Miya to‘qimasida oq va kulrang moddalar yaxshi chegaralanmagan.
3.
Nerv hujayralari bosh miyaning faqat kulrang moddasida emas, balki oq 
moddasida ham joylashishi mumkin.
4.
Nerv tolalarining miyelin pardasi bilan qoplanishi nihoyasiga yetmagan 
bo‘ladi.