1-БЎлим. Бахтли ҳаёт асослари бахтнинг баҳоси қанча?

НЕГА “СЕВИШИБ” ТУРМУШ ҚУРГАНЛАР ҲАМ КЎПИНЧА АЖРАШИБ 
КЕТИШАДИ? 
Табиатда йил фасллари ўзгариб туришини, ҳар бир фаслнинг ўзига хос такрорланмас 
гўзалликлари борлигини биламиз. Табиатдаги ўзгаришларни орзиқиб кутамиз, улардан завқланамиз. 
Лекин ўз руҳий оламимизда содир бўлаѐтган ўзгаришларни кўра билмаймиз. Бу эса ҳиссиѐтларимизга, 
оилавий ҳаѐтимизга салбий таъсир кўрсатиши мумкин. Бу ўринда сўз муҳаббатдаги фасллар ўзгариши 
ҳақида боряпти. 
Ўтиш даври маълум бир инқирозлар билан кечади. Шунинг учун бу босқичда бир қатор 
қийинчиликларга дуч келиш мумкин. Чунки айнан шу даврдан бошлаб севгилисини идеаллаштириб 
идрок қилишга мойиллик камайиб боради. Энди одам қандай бўлса, шундайлигича, аниқ, холисона 
идрок қилинади. 
Эр-хотин қанчалик ѐш бўлса, бу давр шунчалик оғир ўтади, ўзаро келишмовчиликлар кўпаяди. 
Уларнинг ѐшлиги, тажрибасизлиги оқибатида “муҳаббатимиз ўлди” ѐки “умр йўлдош танлашда 
адашдим, мен ҳали ѐшман, хатойимни тўғрилаб оламан”, деб оилавий ѐнғинни аланга олдирилади, 
аҳвол янада оғирлашади. Куѐв ўзича: “Кўча тўла хотин”, деса, келин: “Эр қуриб қолибдими? Кўчага 
чиқсам, сон мингта эр. Хоҳласам, эртагаѐқ биронтасига тегиб оламан”, деган хаѐлга бориши мумкин. 
Натижада тўйинишга учраган ҳиссиѐтларни руҳий жиҳатдан таҳлил қилиб, тўғри хулоса чиқариш 
ўрнига салбий муносабатлар юзага келади, икки ѐш бу муносабат қулига айланиб қолади. Бу эса аста-

---

86 
секин оила пойдеворини емиради, унинг барбод бўлишига олиб келади. Энди ўзаро эр-хотинлар эмас, 
улар орасида юзага келган салбий муносабатлар курашади. Ўртадаги ихтилоф муҳаббат буткул тамом 
бўлгунича давом этади. Бироқ ҳаммада ҳам бундай бўлавермайди. Бир-бирини кўриб-ѐқтириб оила 
қурган, тиниб-тинчиб, ували-жували бўлиб кетган эр-хотинлар ҳам кўп. 
Халқимизда “Олдингдан оққан сувнинг қадри йўқ” деган мақол бор. Бу, энг аввало, оилавий 
ҳаѐтга, эр-хотин ўртасидаги муносабатларга тааллуқли. Шунинг учун доим ўртадаги севги-муҳаббат, 
қадр-қиймат арзимаган сабаблар билан йўқолишига йўл қўймаслик, ҳар қандай кўнгилсизлик олдини 
олиб яшаш керак. Акс ҳолда ўйламай босилган қадам бир умр руҳий азоб бериши мумкин. Зеро, 
ўйламасдан чиқарилган нотўғри қарор, суяксиз тилдан чиқиб кетган бир оғиз сўз бир умрлик афсус-
надоматга сабаб бўлиши ҳеч гап эмас. 
Ҳаѐт – мураккаб жараѐн. Унда нималар бўлмайди, дейсиз. Арзимас сабаблар билан жанжал 
чиқариш, уни авж олдиришнинг кераги йўқ. Бизда “Эр-хотиннинг уруши – дока рўмолнинг қуриши” 
деган гап бор. Айниқса, ўртада бир-биридан ширин фарзандлар бўлса, масъулият икки ҳисса ортади. 
Барбод бўлаѐтган оилани, ҳеч бўлмаса, норасида гўдаклар учун асраб қолиш шарт. 
Оилавий ҳаѐтдаги хурсандчиликларни, ўтиб кетган ширин дамларни, илиқ муносабатларни 
эслаш ҳам арзимас низолар келиб чиқиши олдини олади. Бу ўринда эр-хотин бир-бирининг хулқ-
атворидаги ижобий хусусиятларни эслаб туришлари муҳим аҳамиятга эга
60
.