O -zbek isto n respublikasi madaniyat va

9 .4 .3 . Harakatlar tezligi omili
K urashchining tezligi deyilganda, qisqa vaqt ichida uning ayrim 
harakatlarni bajarishga qodirligini, kurashchining reaksiyasi yaxshi de- 
ganda, uning ushlash holatlari yoki am allarni tcz va qisqa vaqt ichida 
bajarishini, himoyalanishi va qarshi am al qoMlashini tushunam iz.
T ezkor harakat reaksiyasini tarbiyalashda mayjud sharoitga qarab 
tez qaro r qabul qilish, raqib hujum iga qarshi am al qilib. harakat- 
lariga javob berishni tushunm oq kerak. Shuning u chun biz, asosan, 
kurashda uchraydigan uch xil reaksiyaga nazar solam iz.
1. Oddiy reaksiya.
2. M urakkab reaksiya.
3. T anlash reaksiyasi.
Oddiy reaksiya
oldin dan m a'lum boMgan yoki to ‘satdan paydo 
boMgan signalga o ‘rganilgan harakat bilan javob berishdir. M asalan. 
kurashchi usulni boshlash harakatiga oldindan tayyorlagan him oya 
yoki qarshi usul bilan javob bcradi. 0 'r t a m alakali kurashchining 
oddiy reaksiya vaqti 220—260 m / soniyaga to ‘g ‘ri keladi.
O ddiy reaksiya tezkorligini tarbiyalashda bir necha usullardan 
foydalaniladi. Bulardan eng keng tarqalgani, to ‘satdan paydo b o ‘la- 
digan signalga yoki tevarak-atrofdagi vaziyatning  zgarishiga qarab 
m urnkin q adar tezkor rcaksiya ko‘rsatishdir.
M urakkab reaksiyax\\n%,
ikki tu ri, y a ’ni harakatdagi obyektga 
nisbatan reaksiya va tanlash reaksiyasi ustida to ‘xtalib  tam iz.
H arakatdagi obyektga nisbatan reaksiya yakkam a-yakka olishish 
m ashqlari, m asalan, kurashchi sherigi yoki tu lu p bilan am alni o ‘r- 
ganayotgan vaqtda nam oyon boMadi.
Taniash reaksiyasi
raqib x atti-h arak atlarin in g yoki tev arak -at- 
rofdagi vaziyatning o ‘zgarishiga ko‘ra, m um kin boMgan javob ha- 
rakatlaridan keragini tanlay olishdan iborat. M asalan, him oyalanib
102

---

turgan kurashchi raqibining qaysi usulda hujum qilayotganiga qarab, 
him oyalanishning m um kin b o ig a n y o ila rid a n birini tanlaydi. Tanlash 
reaksiyasining m urakkabligi vaziyatning tez o ‘zgarishiga ham b o g iiq .