O -zbek isto n respublikasi madaniyat va

9 .3 .1 6 . Qarshi usullar
1. H ujum chi oyoq uzatgan zahoti uzatilgan oyog‘idan tizza bilan 
kutib olish.
2. Orqaga egilib, ko‘krakdan oshirib tashlash.
3. T ovonni q o ‘yib, orqadan chalish.
9 .3 .1 7 . Uslubni bajarishda uchraydigan holatlar
1. Hujum chi oyog‘ini raqibning oyoqlari oldidan q o‘ymay, yonidan 
q o ‘yadi. Bu eng q o ‘pol xato hisoblanadi, chunki bu bilan raqibining 
oyog‘ini shikastlashi m um kin. Bunday xatoga yo ‘l q o ‘ymaslik kcrak.
2. H ujum chining oyog‘i raqibining oyoqlari oldiga q o ‘yilganda 
tizzadan bukiladi. H ujum chining oyog‘i raqib oyoqlari oldida bir 
to ‘siq shaklida b o ‘lishi kcrak.
9 .3 .1 8 . Xatolami to ‘g ‘rilash
1. H ujum chi hujum qiladigan oyog‘ini, raqib oyoqlariga parallel 
q o ‘yishi kerak.
2. Hujum chi oyog‘ini qo ‘yganda raqibning tizzasiga suyanib turishi 
lozim.
3. H ujum chining usulni bajaradigan oyog‘i gilam da qattiq turishi 
kerak, ya’ni gilam dan xuddi sakragandek b o isin .
97

---

1. Rezina lenta yoki belbog‘ni daraxtga bog‘lab, ikki uchidan 
ushlang-da. daraxtning oldidan chiziq chizing. Rezina lentani tortib. 
daraxtga orqangiz bilan burilib, raqib o ‘ng oyog‘i orqasidan chap 
oyog‘ingiznii chiziqqa, o ‘ng oyog‘ingizni esa chiziqqa tovoningiz 
bilan to ‘g ‘ri q o ‘ying. Bu m ashqni o ‘ng va chap tom oningizda 20— 
25 m arta qaytaring.
2. Raqib oldida o ‘ng oyoqni uzatgan holda orqa bilan turib, uni 
qoMlar bilan chap oyoqqa tortin g (20 m arta).
3. Frontal holatda turing. Raqib to m o n o ‘ng oyog‘ingiz bilan 
yurib, c h a p oy o g ‘ingizni o rq a d a n u n in g c h a p oy o g ‘iga parallel 
q o ‘ying (20—25 m arta).
9 .3 .2 0 . Mashg^ulot
1. Saflanish, salom lashish, yo‘qlam a qilish, m ashg‘ulotning vazi- 
fasi va m aqsadi bilan tanishtirish.
2. Kurash uslubi turlari m avzusida suhbat.
3. U m um rivojlantiruvchi va m axsus m ashqlar bajarish (raqib usti- 
dan orqaga yiqilib, o ‘z -o ‘zini him oya qilish).
4. K urashning am aliy texnikasini o ‘rganish (oyoqlarni yonidan 
oyoq bilan qoqish):
a) yoqasi va yengidan ushlab bajarish;
b) ikki q o ‘lidan ushlab bajarish.
Suhbat: usul deb birga bir olishuv va m usobaqalarda raqibga 
qarshi ishlatiladigan am alga aytiladi.
H arakat rejasi am allar yig‘indisidan iborat b o ‘lib, uni tuzish uchun 
kurashchiga bilim va malaka zarur b o la d i. K urashchi buning uchun, 
aw alo , raqiblari ahvolini bilib, kurashish yo‘lini tanlaydi va uni am alda 
q o ‘llash yo‘lini qidiradi. M usobaqada ko‘p kurashchilar qatnashishi 
m umkin. H ar bir kurashchining o ‘ziga yarasha uslubi b o ‘ladi. H ar bir 
kurashchi raqibiga qarshi kurashish rejasini oldindan o ‘ylab q o ‘yadi.
Sportchilar kurashda har xil taktik usullardan foydalanishadi:
a) hujum uslubi;
b) him oya uslubi;
d) hujum va him oya uslubi.
H ujum uslubini q o ‘llash ku rash ch id an katta chid am lilik talab 
qiladi. M asalan, kurashchi chidam li b o ‘lsa, bellashuvning boshidan 
to oxirigacha hujum qilib, raqibini c h a rc h a tib g ‘alabaga erishishi 
m um kin. Agar kurashchi o ‘z raqibiga nisbatan m ahoratli b o ‘lsa, 
hujum uslubini tanlay oladi.