lom ada organik m oddalam i hosil qiluvchi bo ‘lib hisoblanadi. Shu
sababli пш аууап ekosislcm ada ular bilan oziqlanadigan
konsu-
mcntlar
ham katta ta 's ir qiladi. A yrim baliqlar q o 'n g 'ir. yashil,
qizil s u v o 'tla r yum shok tallom ini hush k o 'rib iste’mol qilishadi.
Q orinoyokli m olyuskalar ham baliqlardan qolishm aydi. U larning
otnm oviy ravishda k o 'p a y ish i su v o 'tlarn in g rivojiga ancha sezilarli
darajada salbiy ta ’sir qiladi. S u v o 'tlari
orasida ham boshqa
o rg an izm lar bilan sim bioz hayot kechirish uchravdi.
C’
•/
*
^
S u v o 'tiarn i o 'sish m uhit-substratga k o 'ra , boshqa o 'sim lik lar
u stid a-e p ifit, hayvonlar u stid a-zo o flt holda ham bo 'lad i. M olyuska-
lam ing ch ig 'o n o q la rin i ustida C ladophora. O edogonium va boshqa
yashil, k o 'k -y a sh il, diatom su v o 'tlarn in g turlarida uchraydi.
S u v o 'tla r boshqa organizm larning to 'q im lari orasida
endoflt
sifatida ham o 'sish i m um kin. Bunday endosim bioz k o 'k -y ash il,
q o 'n g 'ir v a boshqa bir hujayrali hayvonlar bilan birga bo 'lad i.
U larda ishtirok etadigan su v o 'tiarn i
zo o xlo rell
va
zooksantell
deyiladi.
Suv paporotnigi
A zo ila jilic u lo id e s
qaerda o 'sish ig a
karam ay u
bilan birga doim o k o 'k -y a sh il su v o 'tlard a n
A nabaena azoila
sim bioz holda o 'sad i.
Har ikkala organizm orasida m ahsus
fiziologiyasi jih atid an
aloqadorlik
m avjudligi
bilinib
turadi.
S u v o 'tla r sim biozlari orasida z a m b u ru g 'lar bilan hosil qilgan
lishayniklar
deb ataladigan m ahsus o 'sim lik lar guruhi alohida
ah am iy atg a ega (bu hakida alohida batafsil tuhtalam iz).
S U V O 'T L A R N I T A R Q A L IS H I
S u v o 'tla r y er kurrasi b o 'y la b
turli suv, quruqlik va tuproq
b io to p larid a
keng
tarqalgan.
B u
organizm larning
quyidagi
ek ologiya jih a td a n g u m h lari m a ’lum:
P lan k to n s u v o 'tla r
B entos s u v o 'tla r
Q uruqlik su v o 'tlari
T uproq su v o 'tlari
Q aynoq buloqlar su v o 'tlari
M uz v a qor su v o 'tlari
S h o 'r suvlardagi su v o 'tlar.
61
P l a n k t o n
s u v o ' t l a r .
P l a n k t o n
s u v n i n g
y u q o r i s i - y u z a s i -
ncyslonda--hayot kechiradigan o rg an izm lar kiradi. S uvning yuqori
qatlam ida m ustaqil holda y ash ay d ig an o 'sim lik turlari llto p la n k to n
deyiladi. Plankton su v o 'tla r xilm a-xil suv h av zalarid a— okeanlar-
dan tortib, to k o im a k la rg a c h a bulgan jo y la rd a o 'sa d i.
T urli suv
h av zalarin in g p lankton su v o ‘tlari sistem atik jih a td a n tarkibi doim o,
hatto b ir suv havzada, y iln in g turli fasllarida ham tu rlic h a boT adi. U
albatta suvning fiz ik a v iy ^ v a kim yoviy h o latlarig a b o g iiq . Suv
havzasidagi su v o 'tla r guruhi, har bir m av su m d a soni va turlari
jih a td a n m a iu m d arajada farq qiladi. B unday holat k o ‘pincha
ch u ch u k suv hav zalarid a yaqqol nam oyon b o ia d i. Q ish d a bir h u
ja y ra li evglenalar, dinofitalar, tillaranglar,
so v u q sev ar diatom
su v o ‘tlari k o ‘proq uchraydi. B ahor va y o zd a su v n in g harorati ortishi
bilan k o ‘k-yashiI va yashil, evglena s u v o ila rin in g turlari k o 'p
b o ia d i.
D e n g izlam in g
fitoplanktoni
asosan
diatom
va
dinofita
s u v o 'tla rd a n tashkil topgan. P lankton su v o 'tlari su v y u zasida qalqib
o ‘sishi u ch u n m ahsus m oslam alarni hosil qilgan. B ir xil turlari
tu rlich a m o sla m a la r-o ‘sim talar,
boshqalari k o lo n iy a lar, shilim shiq
hosil qilsa, uchinchilari tanasida solishtirm a o g ‘arliklarni kam aytira-
digan m od d a (diatom su v o 'tlard a m oy to m c h ila ri, k o ‘k-yashil
s u v o 'tla rd a gaz vakuolalari)xosi! qiladi. B u n d ay m o slam alar
ch u ch u k su v o 'tla rg a nisbatan dengizlarda o ‘sa d ig an lard a
yaqqolroq
n am o y o n b o ia d i. Suv y u z asid a b o i i s h u c h u n u la rn in g o ic h a m -
larini kichkinaligi ham m uhim aham iyatga ega.
Suvni y u zasid a qalqib hayot kechiradiganlarni
Do'stlaringiz bilan baham: 
