016 йил апрелидаги 137-сонли буйруғи билан тасдиқланган ўқув режа ва дастур асосида тайёрланди

Асосий йўналишлар 
Ижтимоий
Конструктив
Бадиий ифодавий
Илмий-тадқиқот
14-расм. Муаммоли таълимнинг асоси бўлган йўналишлар 

---

65 
Муаллиф кўрсатилган йўналишларда таълимни ташкил этиш учун 
қуйидаги воситалардан фойдаланган: 
Ўтган асрнинг 60-йилларида муаммоли таълим Л.Рубинштейн, 
М.И.Махмутов, В.Окон, И.Я.Лернер каби тадқиқотчиларнинг қарашлари 
негизида янада ривожланган. С.Л.Рубинштейннинг “Тафаккур муаммоли 
вазиятдан бошланади” деган ғояси муаммоли таълимнинг психологик 
асоси сифатида қабул қилинган. 
Муаммоли таълимнинг бир неча турлари мавжуд. М: М.Н.Скаткин 
ўз ишларида муаммоли таълимнинг қуйидаги турлари борлигига урғу беради 
(15-расм): 
Муаммоли 
таълимнинг 
асосини 
муаммо 
(юн. 
“тўсиқ”, 
“қийинчилик”) ёки 
муаммоли вазият
ташкил этиб, муаммоли ТТ 
уларнинг ечимини топишга хизмат қилади. Кўп ҳолатларда муаммо ва 
муаммоли вазият синонимлардек қабул қилинади. Аслида эса улар бир-
биридан фарқ қилади. 
Моҳиятига кўра муаммо уни келтириб чиқарган сабабларни 
ўрганиш, уни ҳал этишда аҳамиятли, самарали бўлган йўл, метод ва 
воситаларни излаш, уларнинг самарали эканлигини асословчи далилларни 
тўплаш, далилларни янгича, янги таҳлитда изоҳлаш асосида ҳал қилинади.
Педагогика соҳасида кўп ҳолатларда “муаммо” тушунчаси 
ташкилий- педагогик, психологик, таълимий ва тарбиявий масалаларни ҳал 
қилишда қўлланилади. Соҳа нуқтаи назардан педагогик жараёнда қуйидаги 
характердаги муаммоларга мурожаат қилинади: 
1)
сўз; санъат асарлари; техник қурилмалар; 
2)
ўйинлар; меҳнат
Асосий турлар 
15-расм. Муаммоли таълимининг асосий турлари 
Билимларни муаммоли 
баён қилиш(муаммоли маъруза) 
Муаммоли топшириқларни ҳал 
қилиш (муаммоли амалий машғулот) 
Кичик илмий тадқиқотларни
олиб бориш (муаммоли тажриба) 
Муаммо
(юнон. “тўсиқ”, “қийинчилик”, араб. “жумбоқли”,
“сирли”, “тушунилиши қийин”) – ҳал қилиниши муҳим
назарий ва амалий аҳамиятга эга бўлган масала 

---

66 
Маълум билимлар, номаълум билимлар ва мавжуд тажриба 
муаммонинг таркибий қисмлари сифатида намоён бўлади.