O’zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik instituti

mafkuraviy vazifa 
(funksiya) 
ham mavjud. Mafkura (arabcha “fakkara” - o’ylamoq, fikr yuritmoq) va fanning mafkuraviy 
vazifasi siyosatning dunyoqarash bilan bog’liq jihatini aks etiradi. Bu yerda ham, oldindan 
ogohlantirib shuni aytish joizki, mafkuraviy funksiyaga chidashga to’g’ri keladigan yovuzlik 
sifatida qarash kerak emas. Uni hukmron u Yoki bu siyosiy yo’lini oqlash majburiyati 
sifatida nazariy «asoschilari» fikrlaridan iqtiboslar keltirish, fanning eng so’nggi haqiqatini 
aytishi, ayniqsa, boshqa fan sohalari vakillariga «o’rgatib qo’yish» huquqi da’vogari sifatida 
tasavvur yetish kerakmas. Albatta, yaqin o’tmishda shunday bo’lgandi. Biroq, biz bunday 
qoliplardan voz kechishimiz zarur. 
Hozirgi zamon mafkurasi va uning mamlakatimiz va xalqimiz taqdiridagi ahamiyatiga 
kelsak, bu haqda O’zbekiston Prezidenti Islom Karimov shunday deydi: 
«Oldimizda 
turgan eng muhim masala, bu - milliy istiqlol mafkurasini yaratish va 
hayotimizda tatbiq yetishdir.
Milliy istiqlol mafkurasi xalqimizning azaliy an’analariga, udumlariga, tiliga, diliga, 
ruhiyatiga asoslanib,kelajakka ishonch, mehr-oqibat, insof, sabr-toqat, adolat, ma’rifat 
tuyg’ularini ongimizga singdirishi lozim»
17
.
Ongli tarzda tushuniladigan va qabul qilinadigan mafkuraviy funksiya, huquq, davlat 
mamlakat iqtisodiy-ijtimoiy hayotida, madaniyat sohasida, ijtimoiy ong sohasida salmoqli 
rol o’ynashini e’tirof yetishdan iboratdir. 
17
Каримов И.А. «O’zbekiston”: миллий истиқлол, иқтисод, сиѐсат, мафкура. » I-tom., ««O’zbekiston” 203-bet. 

---

21 
Davlat va huquq nazariyasining tashkilotchilik Yoki amaliy tashkilotchilik funksiyasi 
har qanday yo’nalishda faoliyat yurituvchi yuristning o’zi qatnashgan u Yoki bu nazariy-
ma’rifiy modellarni haqiqatda amalga oshirishdan manfaatdorligi bilan bog’liq. Davlat va 
huquq nazariyasiga Yana davlat va huquqiy hayotning turli jarayonlari va hodisalarini isloh 
qilish vositasi sifatida ham qarash mumkin. 
Umumiy nazariyaning amaliy-tashkilotchilik tomoni turli xalqlar, davlatlar duch 
kelayotgan eng murakkab muammolar echimlarini izlab topishda namoyon bo’lishi kerak va 
shunday bo’lmoqda. Bu, ayniqsa, sobiq Ittifoq respublikalari xalqlari uchun dolzarbdir. 
Kishilarda, davlat va huquq nazariyasi bir lahzalik o’tkinchi muammolar bilan 
shug’ullanar ekan-da, degan noto’g’ri fikr tug’ilishi ham mumkin. Lekin bunday fikrga 
qo’shilib bo’lmaydi, chunki uning Yana ham muhim vazifasi - muammolarning paydo 
bo’lishini aytib berishdan iborat. Bu vazifani davlat va huquq nazariyasining