O’zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik instituti

«Biz shunchaki demokratik 
jamiyat emas, demokratik odil jamiyat qurmoqchimiz». 
O’z fikriga aniqlik kiritib, u 
davom etadi: 
«Ana shunday davlat va jamiyatni qurish, haqiqiy demokratik 
qadriyatlarni vujudga keltirish - bizning bosh kontsepsiyamiz va milliy 
ravnaqimiz asosidir»
31
.
Ayni paytda fuqarolik jamiyati albatta huquqning oliy darajadagi rivojini taqozo 
etadi. O’z navbatida bunday, hozirgi zamon fuqarolik jamiyati huquqiy jamiyat bo’ladi, 
degan xulosa kelib chiqadi. Lekin respublikamizdagi katta huquqiy o’zgarishlar, huquqiy 
islohotlardagi yutuqlarni qayd etgan holda huquqiy tizimni takomillashtirishning keyingi 
istiqbollarini belgilash hamda uning ustuvor yo’nalishini aniqlash ham muhimdir. 
Ana shu ustuvorlik huquqni insonga «yaqinlashtirish»dan iborat bo’lishi kerak. 
Qonun darajasiga ko’tarilgan davlat irodasidan huquq inson irodasi va manfaatlari ustuvor 
bo’lgan huquqiy tizimga aylanmog’i darkor. Prezidentimiz O’zbekiston Respublikasi yangi 
Konstitutsiyasining muhim afzalliklaridan biri sifatida quyidagilarni bejiz ta’kidlamagan: 
«Unda: «Davlat organlari va mansabdor shaxslar jamiyat hamda fuqarolar oldida 
mas’uldirlar», deyilgan, ya’ni, fuqarolar manfaatining ustunligi qonuniy ravishda 
mustahkamlangan va kafolatlangan»
32
. 
Hozirgi zamon ozod, demokratik fuqarolik jamiyati uchun g’oyat zarur bo’lgan 
huquqni chinakam madaniy taraqqiyot namunasi qiyofasiga qaytarish yo’llari qanday? Bu 
yerda masalaning uch jihati muhim ahamiyatga molik. 
Birinchi jihat
- xususiy huquqni tiklash, uning huquqiy tizimda yuksak va munosib 
o’rin egallashini ta’minlash. Xususiy (Yoki fuqarolik) huquq sho’ro tuzumida ham shaklan, 
ham mazmunan buzilgandi: fuqarolik qonunchiligi davlatlashtirildi. Aslida xususiy huquq 
xususiy shaxslar yuridik ustunligining oliy darajada o’ziga xos huquqiy sohasidir. 
Shaxsiylashtirilgan xususiy mulksiz bozor xo’jaligi| mavjud bo’lmaginidek, xususiy 
(fuqarolik) huquqsiz huquqiy mulkning o’zi, tadbirkorlik, iqtisodiy erkinlik va umuman 
erkinlikning bo’lishi mumkin emas. Shu boisdan ham O’zbekiston Respublikasi Fuqarolik 
kodeksining amalga kiritilishi muhim tarixiy voqea bo’lganligini alohida ta’kidlash joiz.