O’zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik instituti

 
7-§. Davlat va huquq nazariyasining o’quv fani sifatidagi tuzilishi 
An’anaga ko’ra davlat va huquq nazariyasiga ushbu o’quv fanining umumiy tavsifi 
masalalari (predmet va metod, ijtimoiy va yuridik fanlar tizimidagi o’rni), davlat va 
huquqning kelib chiqishi va davriylashtirilishi bilan bog’liq masalalar (davlat va huquqning 
paydo bo’lishi, huquq va davlat tushunchasi, mohiyati, tipologiyasi, tasnifi) kiradi. 
Huquqning umumiy nazariyasiga 
oid masalalar g’oyat keng qamrovli (huquq 
ijtimoiy munosabatlarni normativlar orqali boshqarish tizimida; huquq tamoyillari, shakllari 
manbalari, uning ijtimoiy qadriyat ekanligi; huquq va axloqiylik, huquqiy ong va huquqiy 
madaniyat; yuristning professional huquqiy ongi; huquq normalari tushunchasi, belgilari, 
tarkibi va turlari; huquqiy va me’yoriy-huquqiy hujjatlar - tushunchasi, tamoyillari, tuzilishi 
turlari; huquq tizimi va qonunchilik tizimi; huquqiy munosabatlar tushunchasi, tarkibi, 
turlari; huquq ijodkorligi, huquqni tatbiq yetish, huquqiy tizimlar). Siyosiy tuzum 
tushunchasi, davlat hokimiyati, boshqaruv, davlat apparati, shuningdek, davlat shakllari 
(boshqaruv shakli, davlat tuzilishi shakllari, davlat rejimi), uning funksiyalari va 
mexanizmlari tavsifi davlat va huquq umumiy nazariyasi masalalarini tashkil etadi. 
Masalalarning mustaqil guruhiga huquq-tartibot muammolari (huquqiy xulq-atvor, 
huquqbuzarlik tushunchasi, belgilari, turlari, yuridik mas’uliyat tushunchasi, belgilari, 
turlari, qonuniylik va huquq-tartibot; xavfsizlik, huquqiy davlat) kiradi. 
 
8-§. Insonparvarlik va umummadaniy qarashlar davlat va huquq nazariyasi 
asoslari sifatida 
Hozirgi zamon bosqichida insonparvarlik, umummadaniy qarashlar davlat va 
huquqning dunyoqarash, falsafiy asoslari hisoblanadi. Faqat ular oddiy bayonotlardangina 
iborat bo’lib qolmay, insonlar hayotida faol, ijobiy kuchga aylanishi shart. Bunga erishish 
oson emas. Buning uchun: 
birinchidan, 
insonparvarlik tafakkuri shiorlar, chaqiriqlar yaxshi istaklardan iborat 
bo’lmay, balki aniq, umumahamiyatga sazovor tamoyillar va institutlarda o’z tatbiqini 
topishi kerak. Urush va inqiloblar, totalitarizm dahshatlarini boshidan kechirgan zamonamiz 
insonlari uchun tabiiy
 
huquqlar kategoriyalari va ularning o’zagi bo’lmish insonning tug’ma 
ajralmas huquqlari - uning sha’ni va qadr-qimmati alohida ahamiyatli va qimmatli;
ikkinchidan,
«insonparvarlik ...yetarli darajada chuqur falsafiy zaminga ega 
bo’lishi, jamiyatning yashashi va rivoj topishini, uning bosqichlari, fazalarini belgilab 
beruvchi asosiy ijtimoiy kuchlar mohiyati tushunchasi bilan bog’liq