P islomov toshkent 2017 O‘quv qo‘llanma

U. Garrison 
(William Garrison), 
T. Xagerstrand 
(Torsten Hagerstrand), 
G. Makkarti 
(Harold McCarty), 
Ya. Makxarg
(Ian 
McHarg) larning asarlari). 
GAT tarixiga ushbu qisqa nazar tashlash yakunida 1969 yilda asos 
topgan, hozirgi kungacha ham GAT ishlab chiquvchilari hisoblanmish eng 
eski kompaniyalarni e’tirof etamiz – bu 
ESRI
va 
Intergraph
dir. Bu ikki 

---

20 
kompaniya AQSh va jahonda eng mashhur geoaxborot tizimlari ishlab 
chiqaruvchilaridir – hozirda ularning ikkalasi AQSh da ishlatilayotgan 
GATlarning teng yarmini ishlab chiqarmoqda. O’tgan asrning 90-yillaridan 
boshlab, bu firmalar Rossiya GAT bozorini faol o’zlashtirmoqda. 
1.4. GATni qo’llash sohalari 
Hozirgi kunda geoaxborot texnologiyalari hayotning deyarli hamma 
sohalariga kirib keldi. Ulardan asosiylarini e’tirof etamiz: 

Ekologiya va tabatdan foydalanish 

Yer kadastri va yer tuzish 

Dengiz, aviastiya va avtomobil navigastiyasi 

Shahar xo’jaligini boshqarish 

Hududiy rejalashtirish 

Marketing 

Demografiya va mehnat resurslarini tadqiq qilish 

Yo’l harakatini boshqarish 

Favqulodda vaziyatlarda operativ boshqarish va rejalashtirish 

Jamiyatshunoslik va siyosatshunoslik 
Bundan tashqari GAT quyidagilar kabi xilma-xil masalalarni yechish 
uchun qo’llaniladi: 

kompleks va tarmoq kadastrini ta’minlash; 

tabiiy resurslarni izlash va ulardan samarali foydalanish; 

hudud va tarmoq rejalashtirishi; 

aholining turmush sharoitlarini nazorat qilish, sog`liqni saqlash, 
ijtimoiy xizmat ko’rsatish, ish bilan ta’minlanish; 

huquqni himoya qilish va kuch ishlatuvchi strukturalar 
faoliyatini ta’minlash; 

fan va ta’lim; 

kartografiyalash. 
1.6-rasmda GATning boshqa fanlar bilan bog`lanishi berilgan. 

---

21