P islomov toshkent 2017 O‘quv qo‘llanma

Geomatika
– 
bu 
axborot 
texnologiyalari, 
multimedia 
va 
telekommunikastiya 
vositalarining 
ma’lumotlarga 
ishlov 
berish, 
geotizimlarni tahlil qilish, avtomatlashtirilgan kartografiyalash uchun 
qo’llanishlari majmui; bu termin shuningdek geoinformatika yoki 
geoaxboriy kartografiyalashning sinonimi tariqasida ham qo’llaniladi. 
Raqamli qoplama
(qatlam, tema) – qandaydir hudud doirasida va 
qatlamlar to’plami uchun umumiy bo’lgan koordinatalar tizimida 
ob’yektlarning bitta klassiga tegishli bir tipdagi (bir vazndagi) fazoviy 
ob’yektlar oilasi. Ob’yektlarning tipi bo’yicha nuqtali, chizqli va poligonal 
raqamli qoplamalar farqlanadi. 
Fazoviy ob’yekt
(grafik primitiv) – voqelik ob’yektining uning joy 
ko’rsatkichini va xususiyatlari to’plamini, tavsiflarini, atributlari va ushbu 
ob’yektning o’zini o’z ichiga oluvchi raqamli ifodasi (joyning raqamli 
modeli). Fazoviy ob’yektlarning to’rtta asosiy tipi ajratiladi: (1) nuqtali, (2) 
chiziqli, (3) maydonli, konturli va (4) yuzalar. 
1.3. GAT evolyutsiyasi 
GAT tarixi o’tgan yuz yillikning elliginchi yillari oxiridan boshlanadi. 
Ellik yil mobaynida bir nechta bosqichlar bosib o’tildi, ular mustaqil amal 
qiluvchi sohani – geoaxborot texnologiyalari sohasini yaratish imkoniyatini 
berdi. Geoaxborot kartografiyasida asosiy yutuqlar AQSh, Kanada va 
Yevropada qo’lga kiritildi. Rossiya va MDH davlatlari geoaxborot 
texnologiyalarini yaratish va rivojlatirishning dunyoviy jarayonida 1980 - 
yillarga qadar ishtirok etmadi.
Geoaxborot tizimlarining rivojlanish tarixida to’rtta davr ajratiladi: 
Novatorlik davri (
1950- yillar oxiri – 1970-yillar boshi
) 

axborot tizimlarining, chegaradosh ilmlar va texnologiyalarning 
prinspial imkoniyatlarini tadqiq qilinishi, empirik tajriba 
olinishi, birinchi yirik loyihalar va nazariy ishlar.