P islomov toshkent 2017 O‘quv qo‘llanma

GPS 
global pozitsionirlash tizimlari
(Global Position System), kosmik 
yo’ldoshlarni yoki boshqa formatlarda saqlanayotgan raqamli geografik 
axborotni o’z ichiga oladi. 
Apparat platformalarining GATda qo’llanilishi mumkin bo’lgan bir 
nechta misollarini keltiramiz. GAT-platformaning uyda yoki katta 
bo’lmagan ofisda o’rnatilishi mumkin bo’lgan eng sodda konfigurastiyasi 
kompyuter va lazerli yoki purkovchi printerni (oq-qora) o’z ichiga oladi. 
Agar GAT yuqori sifatli professional raqamli kartalarni yaratish uchun 
mo’ljallangan bo’lsa, u holda apparat platformasi quyidagi komponentlar 
bilan ifodalanishi mumkin: yuqotri unumdor kompyuter, baquvvat server, 
zamonaviy digitayzer, rangli lazerli tezkor printerlar va plotterlar. 
GATning dasturiy ta’minoti to’g`risida so’zlansa, shuni ta’kidlash 
lozimki, 
dasturiy 
paketlarning 
ko’pchiligi 
geoaxborotni 
qavatli 
kartografiyalash, markirlash, kodlash, ob’yektni berilgan mintaqada topish, 
turli kattaliklarni aniqlash kabi o’xshash tavsiflar to’plamiga ega, lekin 
narxlari va funksionallikda juda farq qiladilar. Dasturiy ta’minotni (DT) 
tanlash foydalanuvchi tomonidan echiladigan muayyan masalalarga 
bog`liq. Misol tariqasida DT ishlab chiqaruvchi firmalar nomlaridan iborat 
ro’yxatni keltiramiz, 1.1-jadval. 

---

23 
1.1-jadval 
GAT dasturlari va ishlab chiqaruvchi firmalar 
Ishlab chiqaruvchi firma 
Dasturlar 
MapInfo 
MapInfo Pro 
ESRI 
ArcView, Arc/INFO 
Autodesk GmbH 
AutoCAD MAP, AutoCAD Land 
De-velopment, Autodesk 
MapGuide R5, 
AutoCAD Map 2000 
Caliper 
Maptitude 
Integraph 
GeoMedia 
Tactician 
Tactician 
Geograph 
GeoGraf GIS 2.0 
KREDO- Dialog 
CREDO 
Belgilangan GATda uskunalar va DTga sarflangan xarajatlar 
ma’lumotlarni olish va ishlashga sarflangan xarajatlarning ancha kam 
qismini tashkil qiladi. Odatda geografik va atributiv ma’lumotlarni etkazib 
beruvchilar ma’lumotlarning formati, ular olingan sana, ularning manbalari, 
sifati va tahlilchanligi to’g`risida axborot taqdim etadilar.