Protsessual tartibi va rasmiylashtiriladigan protsessual hujjatlar

 

---

IBOB DALILLARNI TO‘PLASH USULLARI 
I.1. Tergov va sud harakatlarining tushunchasi va huquqiy tabiati 
Jinoyat ishini tergov qilish va hal etish uchun avvalo qonun talablari asosida 
dalillarni yig‗ish, jinoyat sodir qilgan shaxsni ta‘qibga olish va ishga ayblanuvchi 
tariqasida jalb qilish, keyinchalik bu shaxsning tergov hamda sudda qatnashishini 
ta‘minlash uchun unga nisbatan tegishli choralar ko‗rish talab qilinadi. Mana shu 
harakatlar jinoyat protsessining dastlabki tergov deb atalgan bosqichini tashkil 
etadi. 
Tergov harakatlari nafaqat dastlabki tergov bosqichida, balki, surishtiruv va sudda, 
qolaversa hodisa sodir bo‗lgan joyni ko‗zdan kechirish va ekspertiza o‗tkazish 
harakatlari jinoyat ishi qo‗zg‗atilgunga qadar ham o‗tkazilishi mumkin. 
Tergov harakatlariga jinoyat-protsessual baho beradigan bo‗lsak, ular bir tomondan 
dastlabki tergovning asosiy qismini tashkil etsa, boshqa bir tomondan dalillarni 
to‗plash va tekshirish tizimida asosiy bo‗g‗inni egallaydi. 
Tergov harakatlarining ahamiyati dalillarni to‗plashning asosiy usullari 
ekanligidan iboratligi bois, ular jinoyat ishi bo‗yicha haqiqatni aniqlashda ham 
asosiy usul hisoblanadi. Tergov harakatlari qat‘iy, batafsil ishlab chiqilgan shaklga 
ega va davlat majburlovini qo‗llash kuchi bilan ta‘minlanadi. 
Biz quyida, keyingi mavzularda ―tergov harakatlari‖ atamasi orqali O‗zbekiston 
Respublika Jinoyat-protsessul kodeksining 87-moddasida ko‗rsatilgan va X-XXV 
boblari bag‗ishlangan dalillarni to‗plash va tekshirishga qaratilgan isbot qilish 
usullari xususida so‗z yuritamiz. 
SHunday qilib, tergov harakatlari bu-dalillarni yig‘ish va tekshirishning qonun 
bilan tartibga solingan va davlat majburlov kuchini qo‘llash imkoniyatlari bilan 
ta’minlanadigan usullaridir.