Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Ўзбекистои Ресиубликаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги

РАЦИОНАЛ - ОҚИЛОНА ОВҚА ГЛАНИШДАГИ
ВАЛЕОЛОГИК ХУЛОСА
Демак, юқорида овқатланиш ва овқат моддаларининг аҳамияти, ушбу 
тизим аъзоларининг вазифалари, жигар ҳақида ва бошқа кўпгина 
маълумотлар ҳамда уларнинг механизмдари тўғрисида батафсил илмий 
тушунчаларни баён этдик.
М аълумки овқатланишда нерв-асаб тизимининг аҳамияти катта. 
Бунда бош миянинг пўслоқ қисми бошқаришда муҳим роль ўйнайди. 
Ш унингдек ушбу жараёнда бош миядаги «очлик», «тўклик», «кўриш», 
«ҳид билиш» марказлари қатнашади ҳамда бунда бирқанча «шартли ва
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

шартсиз» рефлекслар орқали иш бажарилади. Улар одам организмида 
овқатланиш ва овқат моддаларидан самарали натижага эришишда руҳий 
ҳолатларни белгилашда муҳим аҳамиятга эга. Энди қуйидагиларга риоя 
қилишлик лозим.
Маълумки, овқат моддаси огизга тушгач қизилунгач оркали меъдага 
тушади ва у нерв тизими орқали бошқарилиб, вақти-вақти билан 12- 
бармоқ ичак орқали ингичка ичакка тушади, жигардан эса ўт йўллари 
орқали 12-бармоқ ичакка сафро ҳам қуйилади, сўнгра йўгон ичакка, 
сигмасимон ва охири тугри ичакка ўтади. Ушбу жараёнлар «Кичик ва 
катга» перисталтик ҳаракатлар ёрдамида бажарилади. Овқат моддалари ва 
суюқликлар юқоридан (оғиздан) пастга караб силжийди.
Овқатланишда қуйидагиларга риоя қилиш керак:
1.
Рационал овқатланишнинг аҳамияти. 
Одам соғлом ва бақувват 
бўлишида, 
ёшларнинг нормал 
ўсиши 
ва ривожланиши, 
иш 
қобилятининг яхши бўлишида рационал (тўғри) овқатланишнинг 
аҳамияти катга. Овқат модцалари организмда 2 та муҳим вазифани 
(функцияни) 
бажаради: 
Энергетик 
функцияси. 
Яъни 
овқат 
модцалари организмда - хужайра ва тўқималарда кислород орқали 
оксидланиб энергия ҳосил қилади ва 
у 
хужайра тўқима ва 
органларнинг нормал ишлаши, тана хароратининг доимийлигини 
таъминлаш, одамнинг харакатланиши, иш 
бажарилиши учун 
сарфланади.