Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Ўзбекистои Ресиубликаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги

ЎЗЛИГИНИ АНГЛАШ ВА УЗОҚ УМР КЎРИШ ЛИКНИНГ НЕГИЗИ
Маълумки, одам орғанизми бир қанча тизимлардан ташкил топган: 
нерв-асаб тизими, эндокрин безлар тизими, юрак-томирлар, нафас, овкат 
ҳазхм қилиш, сийдик-таносил, кўриш, эшитиш, иммун ва бошқа тизимлар 
(системалар)дан ташкил топган. Тизимлар эса аъзолар (органлар), 
ҳужайра ва тўкималардан иборат. Улар ҳаммавақт бир-бирлари билан 
чамбарчас-узвий богланган бўлиб, ҳар қандай фаолиятлар келишилган 
ҳолда бажарилади.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Бундай ўта мураккаб, мўъжизаларнинг муъжизаси бўлмиш одам 
организмининг бошқарилиши ҳам мураккаб ҳисобланади. Бошқарилиши 
аввало нерв-асаб тизими, сўнгра эндокрин тизим (ички секреция безлари 
тизими) унга ёрдам беради. Иммун тизимнинг аҳамияти ҳам катта бўлиб, 
у организмни ташқи ва ички салбий таъсиротлардан ҳимоя қилади.
Нерв-асаб 
ти зим и. Анатомик ва гистологик жиҳатдан нерв-асаб 
тизими марказий ва перифек қисмга бўлинади. 
Марказий қисм 
ўнг ва чап 
бош мия яримшарларидан иборат бўлиб, уларнинг усти БОШ М ИЯНИНГ 
ПЎСТЛОҚ ҚИСМИ билан қопланган. Кўриниши жиҳатидан кулранг 
модда дейилади. Қалинлиги бир сантиметрга бормайди ва етти қаватдан 
иборат. Ҳар бир қавати ўзига хос ҳужайра ва тўқималардан ташкил топган 
бўлиб, маълум-тегишли вазифаларни бажаради. Ушбу пўстлоқ қисмида 14 
миллиард атрофида нерв ҳужайралари бўлиб, улар нафақат ўн тўрт 
миллиард вазифани, калта ўсимталари орқали бир-бирлари билан 
туташган ҳолда инсон ақл-идрокига хос бўлган чексиз вазифани 
бажаради. Лекин инсон ўз ҳаёти давомида бундай имкониятнинг жуда оз 
қисмидангина фойдаланади. Одамзоднинг бошқа ҳайвонот дунёсидан 
фарқи ҳам шунда.
Бош миянинг пўстлоқ қисми остида юқорида қайд этилган барча 
тизимларнинг марказлари жойлашган. Ш унингдек