O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maхsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston respublikasi madaniyat va sport ishlari vazirligi

 
 Psixologik-pedagogik diagnostikaning asosiy tamoyillari.
sixologik testlar va so’rovnomalardan to’g’ri foydalanish maqsadida bir qator ehtiyot 
choralarning mavjudligi, ularni amaliyotda qo’llash samarasini oshiradi. Diagnostik metodlarni 
qo’llanilishi va yoyilishi har bir mamlakatning axloqiy standartlari yoki professional axloq 
kodeksiga bo’ysunishi kerak. Psixolog (tashxischi)ning professional axloqiy kodeksi zamirida 
insoniyat manfaatiga xizmat qiluvchi fanning shakllanishi orqali ayrim individlarning muvaffaqiyati 
va huquqlarini himoya qilishdek qadriyatlar bo’lishi maqsadga muvofiqdir. Psixodiagnostika sohasi 
bilan uzviy bog’langan, hozirgi G’arb va Amerika psixologiyasi fanida ma’lum yechimga ega 
bo’lgan quyidagi asosiy axloqiy muammolar mavjud: 
Diagnostik metodlarni qo’llaydigan mutaxassis malakasining darajasi 
Diagnostik metodlarni malakali tadqiqotchilar tomonidan qo’llanilishi talabi, ularni noto’g’ri 
ishlatilishidan mijozni himoyalashdagi birinchi qadam hisoblanadi. Albatta, zarur malaka 
diagnostik metodlar yo’riqnomasidan kelib chiqqan holda o’zgarib boradi. Masalan, individual 
intellekt testlari shaxsiy so’rovnoma va testlardan o’quv va professional faoliyatdagi muvaffaqiyatni 
testlash jarayoniga nisbatan maxsus psixologik tayyorgarlikni talab qiladi. 
Yaxshi malakaga ega bo’lgan psixolog (tashxischi) shunday metodikalarni tanlay bilishi 
kerakki, bu shaxsiy maqsad uchun o’tkazilayotgan diagnostik jarayonga ham, tekshirilayotgan 
konkret kishi uchun ham mos tushsin. Shuningdek, u tanlangan metodikalarga aloqador ilmiy 
adabiyotlarni o’rgangan hamda texnik ko’rsatkichlar hisoblangan norma, validlik va ishonchlilik 
xarakteristikalarini yaxshi o’zlashtira olgan bo’lishi kerak. Ma’lumki, qo’lga kiritilgan tashxis 
natijalari, uni o’tkazishdagi turli vaziyatlarga nisbatan og’uvchanlik xususiyatini namoyish etadi. 
Shuning uchun psixodiagnost xulosalarni tekshiriluvchiga aloqador qator qo’shimcha ma’lumotlar 
asosidagina diagnostik baholashdan so’ng bayon etadi. Eng muhimi, olingan natijalari asosidagi 
noto’g’ri tahlillar kelib chiqmasligi uchun u psixologik bilimlardan yetarlicha xabardor bo’lishi 
kerak. Agar psixologik diagnostik soha boshqa mutaxassislari bo’lmagan kishilar tomonidan olib 
borilsa, imkon boricha jarayonga malakali psixologning ham ishtiroki kerak. Chunki u tadqiqotni 
samarali olib borishdagi zarur sharoitlarni yaratib bera oladi va olingan natijalarni to’g’ri tahlil 
P 

---

77 
qilishda ko’maklashadi.