A. K. Qayimov, E. T. Berdiyev dendrologiy a

aeratsiyasining yomonligidan, qurg‘oqchil sharoitlarda bo‘lsa nam
yetishmovchiligidan zararlanadi. M ezofit o ‘simliklar transpiratsiyani
yaxshi va tartibli o ‘tkazish xususiyatlariga egadirlar, ulaming ayrim
turlari barglarida tuklar mavjud b o‘lib, u suv bug‘lanishini kamaytiradi.
Mezofitlarga qizil eman, oddiy arg‘uvon, grab, oddiy shumtol, yashil
shumtol, manjuriya yong‘og ‘i, amur barxat daraxti, sibir tilog‘ochi,
qayin, qoraqayin va boshqa daraxtlar kiradi.
3. Kserofitlar. Bu gumhga kimvchi daraxt va buta o ‘simliklar
asosan quruq iqlimli, nam yetishmaydigan hududlarda o ‘sishga
moslashgan. Kserofit o ‘simliklar shu sharoitga moslashish uchun
evolutsion rivojlanish jarayonida yangi morfologik, anatomik va

---

fiziologik xususiyatlami vujudga keltirgan. Ana shu xususiyatlariga
k o‘ra P.A.Genkel o ‘simliklami quyidagicha kichik guruhlarga ajratgan.
Birinchi guruhcha-bu guruhchaga kiruvchi o ‘simliklar sukkulent
o ‘simliklar deyiladi. Ulam ing barglari va poyalari seret va sersuv
b o ‘ladi, chunki ularda suv zaxirasi saqlanadigan to‘qimalar mavjuddir.
Y o g ‘in miqdori ko‘p mavsumda suvni ko‘p miqdorda y ig‘ib olib,
qurg‘oqchil mavsumda uni tejamkorlik bilan sarflash sukkulent
o ‘simliklarga xos bo‘lgan eng qimmatli biologik xususiyatdir.
Ikkinchi guruhcha-bu guruhchaga haqiqiy kserofitlar kiradi,
ulaming morfologik belgilari 
quyidagilardan iborat: 
issiqqa va
qurg‘oqchilikka chidamli, osmotik bosimi kuchli, nam yetishmasligida
uzoq 
vaqt 
so‘ligan 
holda 
nobud 
bo‘lmasdan 
saqlanadi. 
Ular
aksariyatining barglarida tuklar bo‘lib, suvni kam bug‘latadi. Bu