A. K. Qayimov, E. T. Berdiyev dendrologiy a


Yozgi yoki oddiy eman (Quercus robur L.- Q.pedunculata



Download 29,06 Mb.
Pdf ko'rish
bet214/240
Sana21.06.2022
Hajmi29,06 Mb.
#687578
1   ...   210   211   212   213   214   215   216   217   ...   240
Bog'liq
Dendrologiya-2012

Yozgi yoki oddiy eman (Quercus robur L.- Q.pedunculata
Ehrh.) 
bo‘yi 35-40 m, diametri 1-1,5 m ga yetadigan daraxt. Tanasi 
to‘g‘ri o'sadi, shox-shabbasi qalin. Ochiq yerda o ‘sganda shoxlari yon 
tomonga o ‘sib, keng shox-shabba hosil qiladi. Uning piramidasimon, 
sharsimon shox-shabbali, majnuntol singari shakllari bor. Po‘stlog‘i 
bo‘yiga yorilgan, to‘q kul rangda bo'ladi. Yosh shoxlari va novdalari 
ham qo‘ng‘ir-qizg‘ish rangda, qirrali. Kurtaklari oval shaklda, yirik 
bo‘lib, novdaning uchida doira bo‘lib joylashadi. Yuqorigi kurtaklari 
o ‘tkir uchli, yonidagisi yirikroq. Barglari oddiy tuzilgan, spiral shaklda, 
kuzda to‘kilib ketadi. Barg plastinkasi teskari tuxumsimon, patsimon 
bo'lakli, bo'laklari yumaloq uchi to‘mtoq. 
Barglarining tubida 
«quloqchalar» bor. Dastlab barglari tukli b o ‘ladi, so‘ng tuk faqat 
ulaming orqa tomonidagi tomirlarda saqlanib qoladi. Tomirlari 
patsimon, plastinkasi bo‘laklari va chetlarining kesigi har xil bo‘ladi.
Emanning barcha turlari bir uyli ayrim jinsli o ‘simliklardir. Ular 8- 
10 yoshida hosilga kirib, har yili gullaydi. Changchi gulli kuchalalar


yosh novdalaming tubida rivojlanadi. Urug‘chi gullari 2-5 tadan b o iib , 
yuqori bargchalaming qo ‘ltig‘ida joylashadi. Eman barg yozish bilan bir 
vaqtda gullaydi. Shamol vositasida changlanadi. Changlanishidan keyin 
urug‘kurtak yetilib, so ‘ngra urugianadi. Urugiangandan keyin urug‘ 
rivojlanadi. Eman yaxshi hosilga kirganda bir gektar maydondan 1,5 t 
yong‘oq olish mumkin. Yong‘oqlari uzun bandli b o iib , sentabr oyidan 
boshlab, ayniqsa, kuzgi sovuqdan keyin to‘kila boshlaydi. Ular har xil 
shaklda va yirik-mayda b o iish i mumkin.
59-rasm. Oddiy eman daraxti.
Oddiy emanning ildizi baquvvat o ‘q ildiz b o iib , yerga 10-12 m ga 
yaqin kirib boradi. Shamolga chidamli, 500-600 yilgacha yashaydi. 
Sovuqqa ham chidamli daraxt, yorug‘sevar va har xil tuproqda o ‘sa 
oladi, lekin nam tuproq uning o ‘sishi uchun eng qulay sharoitdir. 
Yog‘ochi to‘q jigarrangda, o ‘zakli, enli va ensiz halqalari bor. 0 ‘zak 
nurlari yaxshi bilinib turadi. Uning fizikaviy va mexanikaviy xossalari 
yuqori boiadi. Y o g‘ochi boshqa daraxtlarinikiga nisbatan pishiq. U 
duradgorlikda, mebel yasashda, faner ishlashda hamda vagonsozlik va 
kemasozlikda ishlatiladi. Undan eshik, parket, oyna romlari ham 
yasaladi. Yog‘ochi suvda va nam yerda chirimaydi. Oddiy eman MDH 
ning Yevropa qismida, Kavkazda va Qrimda ko‘p uchraydi. 0 ‘rmon


mintaqasida ham o‘sadi. Dasht mintaqasida ko‘p ek ilad i.0 ‘zbekistonga 
eng muvaffaqiyatli introduksiya qilingan yaproqbargli tur hisoblanadi. 
Ko‘plab shaharlami ko‘kalamzorlashtirish uchun, o ‘rmon melioratsiya 
maqsadlarida ko‘plab ekiladi.

Download 29,06 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   210   211   212   213   214   215   216   217   ...   240




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish