Maxsus qism jamoat xavfsizligi va jamoat tartibiga qarshi jinoyatlar. Harbiy xizmatni o

 
 
358 

---

IX BOB. HARBIY MANSABDORLIK JINOYATLARI 
11-sxema 
1-§. Hokimiyatni suiiste’mol qilish, hokimiyat 
vakolatidan tashqariga chiqish yoki hokimiyat 
harakatsizligi (JK 301-moddasi) 
Jinoyatning
asosiy bevosita obyekti
Qurolli Kuchlarda o‘rnatilgan 
harbiy boshqaruv organlarining normal ish faoliyatini, ularning obro‘sini, 
harbiy boshliqlar va mansabdor shaxslarning xizmat vakolatlarini amalga 
oshirishning belgilangan tartibini ta’minlaydigan ijtimoiy munosabatlar. 
Qo‘shimcha bevosita obyekt
– fuqarolarning hayoti, sog’lig’i, o‘zgalar 
mulkining daxlsizligini ta’minlaydigan ijtimoiy munosabatlardir.
Mazkur jinoyat
 obyektiv tomondan
boshliq yoki boshqa mansabdor 
shaxsning o‘z hokimiyat yoki xizmat mavqeini suiiste’mol qilishi, hoki-
miyat yoki xizmat vakolati doirasidan chetga chiqishi, shuningdek, 
hokimiyat harakatsizligi Qurolli Kuchlarning manfaatlariga, harbiy 
xizmatchi yoki boshqa fuqarolarning huquqlari yoki qonun bilan 
qo‘riqlanadigan manfaatlariga ko‘p miqdorda zarar yoki jiddiy ziyon 
yetkazilishiga sabab bo‘lishida ifodalanadi.
«Hokimiyatni yoki xizmat mavqeini suiiste’mol qilish
— boshliq 
yoki boshqa mansabdor shaxsning qasddan o‘z xizmat mavqeidan harbiy 
xizmat manfaatlariga zid maqsadlarda foydalanishidir. 
Hokimiyatni yoki xizmat mavqeini suiiste’mol qilish mansabdor 
shaxs tomonidan uning o‘z vakolatlarini buzishida ifodalanishi mumkin, 
ammo bu harakatlar aybdor zimmasiga xizmat yuzasidan yuklatilgan u 
Harbiy mansabdorlik jinoyatlari 
Hokimiyatni suiiste'mol qilish, 
hokimiyat vakolatidan tashqariga 
chiqish yoki hokimiyat Harakatsizligi 
JK 301-m. 
Xizmatga sovuqqonlik bilan qarash 
JK 302-m. 
359 

---

yoki bu muayyan huquq va majburiyatlarning buzilishi bilan bog’liq bo‘l-
masligi ham mumkin. Biroq barcha hollarda ham shaxs mazkur xatti-
harakatlarni, faqat o‘zi egallab turgan xizmat mavqeiga ko‘ra sodir etgan 
bo‘lishi va bu xatti-harakatlar o‘z mohiyatiga ko‘ra xizmat burchiga zid 
bo‘lishi shart. 
Xizmat manfaatlariga xilof ravishda sodir etilgan deb, xizmat 
zarurati taqozo etmagan, xizmat burchi va mansab majburiyatlarini buza-
digan, qonunlar, harbiy nizomlar va qo‘mondonlik buyruqlariga zid 
bo‘lgan xatti-harakatlar tushunilishi lozim. Bunda xizmat bo‘yicha yukla-
tilgan majburiyatlarning mansabdor shaxs tomonidan buzilishini, unga 
berilgan huquqlarning suiiste’mol qilinishini, o‘z faoliyatida qonun 
talablaridan chetga chiqilishini maqsadga muvofiqlik yoki xizmat 
zaruriyati tufayli qilingan deb oqlab bo‘lmaydi. 
Hokimiyat yoki xizmat vakolatidan tashqariga chiqish, mansabni 
suiiste’mol qilishdan farqli o‘laroq, qo‘mondon yoki boshqa mansabdor 
shaxsning o‘ziga berilgan huquq va vakolatlar doirasidan qasddan, 
ochiqchasiga chetga chiqadigan harakatlarni sodir etishida ifodalanadi.