Maxsus qism jamoat xavfsizligi va jamoat tartibiga qarshi jinoyatlar. Harbiy xizmatni o

tugallangan
deb tan olinishi uchun zarar amalda 
yetkazilgan bo‘lishi shart. 
«Mansabdorlik jinoyatiga xos jinoiy oqibat 
jiddiy zarar 
bo‘lib, u o‘z 
xususiyati va ko‘lamiga ko‘ra ko‘p miqdorni tashkil etadi. Jiddiy zarar 
Qurolli Kuchlar, alohida xizmatchilar va boshqa shaxslarga yetkazilishi va 
turlicha, ham moddiy, ham moddiy bo‘lmagan muayyan tusda namoyon 
bo‘lishi mumkin. Jinoyat tugallangan deb tan olinishi uchun zarar amalda 
yetkazilgan bo‘lishi shart. 
Jiddiy zarar sifatida, jumladan, sodir etilgan jinoyat tufayli 
bo‘linmada (qismda) harbiy intizomga putur yetishi, jangovar 
topshiriqning, o‘quv otishmalarining, ishlarning barbod bo‘lishi, harbiy 
mulkka ziyon yetkazish yoki uni yo‘q qilish, jiddiy moddiy zarar 
yetkazish, harbiy xizmatchilar va boshqa shaxslarning shaxsiy yoki mulkiy 
huquqlarining buzilishi kabilar tan olinadi. Jiddiy zarar tushunchasi o‘z 
ichiga hokimiyat yoki xizmat vakolati doirasidan chetga chiqish jinoyati 
uchun xos bo‘lgan jabrlanuvchining hayoti va sog’lig’iga yetkazilgan 
zararni ham oladi. Qasddan odam o‘ldirish yoki qasddan badanga og’ir 
shikast yetkazish sifatida yetkazilgan zarar hokimiyat yoki xizmat 
vakolatidan chetga chiqish jinoyati alomatlaridan tashqariga chiqadi va 
og’irroq jinoyat sifatida mustaqil tavsiflashni taqozo etadi». 
Subyektiv tomondan
hokimiyat yoki xizmat mavqeini suiiste’mol 
qilish, hokimiyat yoki xizmat vakolati doirasidan chetga chiqish, shuning-
dek, hokimiyat harakatsizligi – 
qasddan
sodir etiladigan jinoyatlardir. 
Aybdor shaxs uning xizmat vakolatlaridan foydalanib sodir etgan 
harakatlari (harakatsizligi) harbiy xizmat manfaatlariga zid kelishini 
anglab yetadi va aynan shunday ish tutishni istaydi yoki o‘z 
harakatlarining shunday turda ekanligiga beparvo qaraydi. 
362 

---

Aybdor shaxsning jinoyat oqibatlariga – qonunga ko‘ra jinoyat tar-
kibining zaruriy belgilaridan biri bo‘lgan jiddiy ziyonga munosabati ham 
qasd qilish, ham ehtiyotsizlik shaklida ifodalanishi mumkin.
Jinoyatni sodir etish