Fiziologiyasi va gigiyenasi

Orqa m iyaning ko‘ndalang kesimi:
1 — oldingi k o ’ndalang b o 'sh liq : 2 - orqa m iya arteriyasi; 3 - oq tnod- 
daning oldingi ustuni: 4 - oldingi shox: 5 - orqa m iyaning oldingi tutami; 
6 - k o 'k m oddaning yon shoxi: 7 - oq m o d d an in g yon ustuni: orqa shox; 
9 —keyingi tutam; 1 0 - k e y i n g i ustun; 11 — keyingi к о ' ndalang egat; 12 — 
orqa m iyaning y u m sh o q p o 's tl o g 'i.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Orqa miyaning q o ‘l va oyoqlarga nervlar b o ‘linadigan joyida 
bo ‘yin va bel yo'g'onliklari mavjud. Orqa miyaning markazidan 
bosh miyada ham davom etuvchi kanal o'tadi. Orqa miya ikkita 
egat bilan (oldingi va keyingi) chap va o 'n g bo'lim larga b o ‘linadi.
Orqa miya ko'ndalang kesilganida undagi tor markaziy kanal 
ko ‘kimtir modda bilan o'ralganligi k o ‘rinadi hamda ular oldingi va 
keyingi shoxlarni hosil qiladi.
K o'krak qismidagi oldingi va keyingi shoxlarining orasida von- 
bosh shoxlar joylashgan bo'ladi. Kulrang modda atrofida oldingi, 
keyingi va yonbosh arqonchalar shaklidagi oq moddaning bog‘lam- 
lari joylashadi.
8-rasm.
Orqa miyaning ikki sigmenti:
1 — orqa miya nervining oldingi shoxi; 2 — orqa m iya nervi; 3 — 
um urtqalar ora b o g '; 4 - keyingi shox; 5 - kulrang modda; 6 - orqa 
m iyaning oq moddasi.
Kulrang modda, odatda, nerv hujayralarining jam lanishinidan 
hosil bo'lgan bo'lsa, oq moddasi nervtolalariningjam lanishidan ho­
sil bo‘ladi. Kulrang moddaning oldingi shoxlarida harakat (markaz- 
ga intiluvchi) neyronlarining tanalari joylashgan bo‘lib, uning 
o'sim talari esa oldingi ildizlarni hosil qiladi. Keyingi shoxlarda 
esa markazga intiluvchi va markazdan qochuvchi neyronlar orasi­
dagi bog'lanishlarni bajaruvchi oraliq neyronlarning hujayralari
83
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

joylashgan. Keyingi ildizlar esa tanalari orqa m iyaning (umurtqa 
pog'onalari orasidagi) tugunlarida joylashgan sezuvchi (markazga 
intiluvchi) hujayralam ing tolalaridan hosil bo'ladi. Keyingi ildizlar 
orqali q o'zg 'alishlar periferiyadan orqa mivaga o'tkaziladi - bu­
lar