Fiziologiyasi va gigiyenasi

Asab tizim ining asosiy rivojlanish bosqichlari. 
Asab tizimi 
embrional rivojlanishning uchinchi haftasida tashqi zarodish 
varag'idan (ektodermadan) hosil bo'ladi, y a ’ni shakllana boshlay­
di. Dastlab asab plastinkasi hosil b o ia d i, qaysiki sekin-asta ikki 
tomoni ko'tarilgan tarnovga aylanadi. Tarnovchaning tomonlari 
bir-biriga yaqinlashib, tutashgan nerv navini hosil qiladi.
N erv nayining pastki qismidan orqa miya hosil bo'lsa, nerv 
nayining yuqorigi qismidan uchta kengaygan birlamchi miya pu- 
faklari hosil b o ia d i (oldingi, o'rtangi va keyingi yoki rombsimon 
pufaklar).
Besh haftalik embrionda, oldingi pufakning ko'ndalang egatlar 
bilan va rombasimon pufakning yana ikki qismga b o iin ib -b e s h ta
miya pufaklari hosil qilganligi yaqqol ko'rinadi. Beshta miya pu- 
faklaridan bosh miyaning barcha b o iim la ri hosil b o ia d i. Beshin- 
chi b o iim d an uzunchoq miya, to'rtinchidan - Varoliyev ko'prigi 
va miyacha, uchinchidan, - o 'rta miya, ikkinchisidan - k o'z pufagi 
va oraliq miya, birinchidan, - bosh miya katta yarimsharlari rivoj­
lanadi.
Bular orasida oldingi pufak jud a jadal rivojlanadi. Embrional 
rivojlanishning 3-oyida chap va o 'n g yarimsharlarni bog'lab turuv- 
chi qadoqli tana shakllanadi, homiladagi rivojlanishning oltinchi
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

oyida yarim sharlar to iig 'ic h a qoplab oladi. Bu paytda miyaning 
barcha b o iim la ri aniq ko'rinib turadi.
3. 5. M arkaziy asab tizim ining turli boMimlarining tuzilishi,
rivojlanishi va funksional ahamiyati
3. 5. 1. Orqa miya
Orqa m iyaning tuzilishi. 
Orqa miya uzun tasm a shaklida 
bo'lib. uning uzunligi voyaga yetgan odamlarda 45 sm gacha yeta­
di. Yuqoridan uzunchoq miyaga tutashgan bo'lib. pastdan 1-1 bel 
segmentlarigacha yetib boradi. u toraya boradi va konus shaklidagi 
oxirgi iplar bilan tamom bo'ladi.
7-rasm.