Fiziologiyasi va gigiyenasi

3. 5. 2. Bosh miva
Tuzilishining umumiy rejasi. 
Bosh miyada. odatda, uchta kat­
ta b o'lim lar - dastasi. po'stloq osti bo'lim i va katta yarim sharlar 
farqlanadi.
M iyaning asosidan 12 ju ft bosh miya nervlari chiqadi.
Uzunchoq miya va k o‘prik (keyingi) miya. 
Uzunchoq miya 
va ko'prik birgalikda keyingi miyani tashkil etadi. Uzunchoq miya 
to 'g 'rid a n to 'g 'ri orqa miyaning davomi bo'lib. uning uzunligi 
28 mm ga yaqin. Uning kengligi asta-sekin oldinga qarab orta bora­
di va eng keng joyi 24 mm ni tashkil etadi. Orqa miyaning markaziy 
kanali to 'g 'rid a n to 'g 'ri uzunchoq miya kanaligacha davom etadi 
va uni jiddiy darajada kengaytirib 
to 'rtimhi qorinchaga
avlanadi. 
Uzunchoq miyaning oq moddasi o'tkazish yo'llarining tolalaridan 
hosil bo'ladi. Uzunchoq miyaning oldingi qismida ko'ndalang vail 
shaklida ko'prik joylashgan.
Uzunchoq miyadan XII - bosh miya nervi (tilosti) XII -
qo'shim cha nerv. X - adashgan nerv. IX - tiltomoq nervlarining 
ildizlari chiqadi. Uzunchoq miya va k o'prik orasidan VII va VIII -
bosh miya nervlarini yuz va eshitish nervlarini ildizlari chiqadi. 
K o'prikni o'zidan VI va V - nervlarni olib boruvchi va uch boshli 
nervlarning ildizlari chiqadi.
Keyingi miyada ko'plab murakkab koordinatsiv alangan harakat 
reflekslarining yo'llari tutashadi. Bu yerda nafas, yurak-tom irlar 
faoliyati. ovqat hazmi a'zolari. m oddalar almashinuvi kabi hayotiv 
muhim jarayonlarni boshqaruvchi m arkazlar joylashgan.
Uzunchoq miyaning yadrolari hazm shiralarini ajratish. chay- 
nash, emish. so'rish, yutish, qusish. aksa urish kabi reflektor akt- 
larni bajarishda ishtirok etadi. Yangi tu g 'ilg an bolalarda uzunchoq 
miya k o'prik bilan birga bor y o 'g 'i 8 g ga yaqin massaga ega b o 'la ­
di. bu esa bosh miyaning 2 % ni tashkil etadi (voyaga yetgan odam ­
larda bu nisbat 1,6 % ni tashkil etadi).
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

в
9-гasm.