Fiziologiyasi va gigiyenasi

л
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Gormonlar haqida tushuncha. 
Gormonlar - ichki sekretsiya 
bezlarida ishlab chiqiladigan maxsus fiziologik faol moddalardir. 
G ormonlar yuqori biologik faollikka ega. Demak, 1 g adrenalin 
(buyrakusti bezi gormoni) 100 mln izolatsiya qilingan baqalar yu- 
ragini faoliyatini stimullashga qodir bo'lsa. 1 g insulin (m e’daosti 
bezi gormoni) gormoni 125 000 quyon qonidagi qand darajasini 
pasaytirish qobiliyatiga egadir. Gormonlarning molekulasining 
o'lcham i unchalik katta emas. bu esa ularning qon tomirlari de- 
vorlaridan to'qim alarga o'tishni ta ’minlaydi. Bundan tashqari, 
molekulalarning kichik o ic h am d a bo'lishi ularning to'qim alar 
mem branasidan chiqish imkonini beradi.
Gormonlar to'qim alarda juda tez parchalanadi. shu sababli 
ularning doimiy ta'sirini ta'm inlash uchun doimiv ravishda qonga 
ajralib turishi kerak. Faqat ana shunday holda qondagi gormonlar 
konsentratsivasini doimiy holda saqlab turish mumkin.
Gormonlar nisbatan turga xos spetsifiklik xususiyatiga ega. bu 
esa muhim ahamiyatga ega. chunki odam organizmidagi u yoki bu 
gormonning yetishmasligini havvonlarning shunga mos beziaridan 
olinadigan gormonal preparatlarni kiril'ish vo 'li bilan kompensatsi- 
ya qilish imkonini beradi.
Hozirgi vaqtda ko'plab gormonlarni faqatgina ajratibgina qol- 
may. balki ulardan ayrimlarini sintetik yo'l bilan olish imkoni ham 
yaratildi. Ular o'zlarining kimyoviy tuzilishi bo'yicha polipeptid- 
larga kiradi (insulin va gipofizning ko'pgina gormonlari).
Qalqonsimon bezning gormonlari - tiroksin va triyodtreonin 
hamda buyrak usti bezining m ag'iz qavatidan ishlab chiqiladigan 
adrenalin va noradrenalin gormonlari aminokislotalarning hosi- 
lalari hisoblanadi. Buyrak usti bez po'stloq qismining va jinsiy bez- 
larning gormonlari tabiati bo'yicha steroidlar hisoblanadi.