Fiziologiyasi va gigiyenasi

Gormonlar funksiyalarni gumoral boshqarilishining onii-
ii ekanligi. 
Gumoral boshqarilish - boshqarilishning eng qadim- 
gi shaklidir. Organizmda uning hayot faoliyati davom ida hosil 
bo'ladigan kimyoviy m oddalar qonga va to'qim alararo suyuq- 
liklarga tushadi. Kimyoviy moddalar organizm suyuqliklari bilan 
tashilib uning a'zolari faoliyatiga ta'sir etadi, ularning o'zaro alo- 
qasini ta ’minlaydi. Tananing barcha qismlarini kelishgan faoliyati
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

tufayli organizmning yaxlitligi ta'm inlanadi, o'zgaruvchan tashqi 
muhit sharoitiga moslashadi va o'zining hayotini ta ’min etadi.
Organizm funksiyalarining o'zaro munosabatining koordinatsi- 
yasi uning ichki hayoti va tashqi xulq-atvorining murakkab boshqa- 
rish tizim ining uzluksiz ishi bilan ta'm inlanadi. Odamlarda yuqori 
darajada takomillashgan q o 'z g ’atuvchilarga beriladigan javob 
reaksiyalari ancha tez va aniqroq bajarilishini asab tizimi boshqa- 
radi. Evolutsiya jarayoni davom ida hayot jaravonlarini boshqaruv- 
chi ju d a faol kimyoviy moddalar ishiab chiquvchi ixtisoslashgan 
a ’zolar tizimi hosil bo'lgan. Yuqorida aytilganidek, bular ichki 
sekretsiya bezlaridan ishiab chiqiluvchi - gormonlardir.
Kimyoviy moddalarning bunday organizmning funksivalariga 
muhim va har tom onlam a ta'siriga qaramasdan shuni qayd qilish 
kerakki, boshqarishning bu shakli o'zining bajarilishi uchun nis­
batan uzoq muddat talab qiladi va organizmning ichki va tashqi 
muhit qo'zg'atuvchilariga tez va aniq reaksiyasini ta ’minlay ol- 
m aydi.
Umuman olganda. organizmning asab va gumoral mexanizmlari 
uzviy holda ta'sir ko'rsatadi. Organizmda hosil b o iu v c h i kimyoviy 
boshqaruvchilar asab hujayralariga ta'sir ko'rsatib uning holatini 
o'zgartiradi. Asab tizim ining holatiga ichki sekretsiya bezlaridan 
ajraladigan gormonlar ham ta'sir ko'rsatadi. Lekin endokrin bezlar 
funksiv alar ini asab tizimi boshqaradi. Unga organizmda asosiy 
bosh rol beriladi.