S sh. Xabibullayev, S. A. Djumayev defektoskopiya va diagnostika

diagnostika qilinishi bilan erishiladi.
Ishonchlilikning eng muhim ko‘rsatkichi
belgilangan vaqt mo-
baynida jihozlarning beto‘xtov va tinimsiz ishlashidir.
Jihozning ishlashdan to‘xtab qolishi
texnik tizim yoki uning 
ele mentlari ishga yaroqliligining buzilishi bilan bog‘liqdir.
Jihozlarning ishdan to‘xtab qolish parametrlari quyidagilardir:
– ishlash faoliyatining to‘xtab qolishi;
– ruxsat etilgan ko‘rsatkichidan me’yoridan ortig‘ida eksplua-
tatsion parametrlarning pasayishi.
Bularning ichida eng xavfligi – jihozlarning buzilishiga olib 
keluvchi holatlar – ya’ni inson sog‘lig‘iga zarar yetkazadigan, 
iqtisodiy yo‘qotishlarga olib keladigan yoki atrof-muhitga katta 
zarar yetkazadigan xavfli holatlardir.
Agarda jihozning ishlamay qolishiga katastrofik holat sabab-
chi bo‘lsa, u holda ishonchlilik darajasi maksimal yuqori bo‘lishi 

---

9
kerak. Bunday holatlarda iqtisodiy savollar birlamchi hisoblan-
maydi.
Ishlamay qolishlikni ikki turga bo‘lish mumkin:
– birdaniga;
– asta-sekinlik bilan.
Birdaniga ishlamay qolishlik – xohlangan vaqt oralig‘ida yuz 
berib ko‘zda tutilmagan sabablarga ko‘ra bo‘lishi mumkin: bir-
daniga yuklamaning oshirilishi, mexanik shikastlanish, halokatli 
holatlar va hokazolar.
Astalik bilan paydo bo‘ladigan ishga yaroqsizlanish esa – buzi-
lishlar va nuqsonlarning yig‘ilishidan hosil bo‘ladi. Vaqtga nis-
batan ishga yaroqsizlanishning umumiy taqsimlanish qonuniyati 
2.1-rasmda keltirilgan.
2.1-rasm.
n – ta yaroqsizlanish jadalligining taqsimlanishi: 
T
1 
– ishga tushirish davri; T
2 
– normal ishlatilish davri;
T
3 
– buzilishlarning yig‘ilish tezligi davri.

---

10