I bob. TEXNIK DIAGNOSTIKANING VAZIFASI,
DASTURI VA TEXNIK DIAGNOSTIKASI
Defektoskopiya va diagnostika – yangi fan bo‘lib, u yangi
texnologiyalar qo‘llanila boshlagandan buyon oxirgi 10 yillikda pay-
do bo‘ldi. Konlarni qazib olishda, ularni tashishda neft va gazni
qayta ishlashda texnika xavfsizligiga rioya qilgan holda to‘xtovsiz va
ko‘p muddatlarda ishlay oladigan hamda ishonchli bo‘la oladigan,
talablarga javob bera oladigan holatda qo‘llaniladigan murakkab va
qimmatbaho texnik tizimlar ahamiyati oshib bormoqda.
Ushbu texnikalarning xavfsizlik darajasi qayta ishlanayotgan
moddalarning xossalari, jihozlardan foydalanish sharoitlari va
texnik holatlari bilan bog‘liqdir. O‘zbekiston Respublikasida sa-
noat xavfsizligini boshqarishda asosiy elementlardan biridir. Diag-
nostika, shu bilan birga buzi lishga olib kelmaydigan nazorat usul-
laridan foydalanish ayni texnik obyektlarni ishga tushiruvchi
birlashmalar orqali hamda tarkibida ekspertiza guruhi bo‘lgan
(maxsus litsenziyasi bo‘lgan) maxsus tashkilotlarni jalb qilgan hol-
da amalga oshirilishi mumkin.
Texnik diagnostika – texnik holatini o‘rganuvchi fan bo‘lib
unga muammolarning atroflicha jihatlari kiritilgan bo‘lib, bular
ham o‘z navbatida qimmatbaho ma’lumotlar olish bilan bog‘liqdir.
Diagnostika termini grekchadan kelib chiqqan bo‘lib, [diagnosis]-
diagnostika – tekshirish, aniqlash degan ma’nolarni bildiradi. Di-
agnostika jarayonida ma’lum obyekt diagnosti aniqlanadi, ya’ni,
kasal odamning holati (tibbiyot nuqtayi nazaridan) yoki texnik
qurilma-tizimning soz yoki nosoz ekanligining natijasi (texnik di-
agnostika) aniqlanadi.
Texnik diagnostikaning maqsadi – diagnostika qilinayotgan ji-
hozlarning keyingi ishlatilishi mumkinligi imkoniyati aniqlanadi
va oxir-oqibatda uning sanoat va ekologik xavfsizliligini oshirish
ko‘zda tutiladi. Maqsadga qo‘yilgan vazifani hal qilishda amalga
oshirilishi kerak bo‘lgan texnik diagnostikaning vazifalari quyi-
dagilardir:
– nomutanosibliklarni (bir-biriga mos kelmasliklarni) va nuq-
sonlarni aniqlash, ularning kelib chiqish sabablari va ular asosida
jihozlarning texnik holatini aniqlash;
5
– texnik holatni va qoldiq resurslarni aniqlashtirish (jihozlar-
ning qancha vaqt mobaynida ish qobiliyatini saqlay olishini aniq-
lash).
Shunday qilib, texnik diagnostika keng miqyosdagi masalalar
yechimini topishga imkon beradi, ularning ko‘pchiligi esa boshqa
ilmiy soha bilan qo‘shilgan masalalar qatoriga kiradi. Texnik di-
agnostikaning asosiy muammosi ma’lumotlar cheklangan sharoit-
larda texnik tizimning holatini aniqlash hisoblanadi. Aniqlangan
nuqsonlarning avvalgi ma’lumotiga asosan texnik diagnostikada
jihozlarning birdaniga ishlamasdan qolishining oldi olinadi va
natijada sanoat ishlab chiqarishning samarali ishlab chiqarishi va
xavfsizligini oshiradi, shuningdek, texnik tizim amaldagi texnik
holatiga asosan ishlatilish imkonini beradi. Texnik holatiga ko‘ra
ishlatish yaxshi ko‘rsatkichlarga ega bo‘lib, mashina parki umumiy
tannarxining 30% ga ekvivalent miqdorda samara berishi mum-
kin.
6
Do'stlaringiz bilan baham: |