S sh. Xabibullayev, S. A. Djumayev defektoskopiya va diagnostika

Taqrizchilar: 
N.S. Amirqulov 
– Toshkent davlat texnika universiteti Neft va gaz 
fakulteti dotsenti, kafedra mudiri, 
B.M. Sotiboldiyev 
– Olmazor politexnika kasb-hunar kolleji maxsus 
fan o‘qituvchisi.
ISBN 978-9943-4136-2-7 © «Faylasuflar» nashriyoti, 2014

---

3
KIRISH
Neft va gaz mahsulotlarini tashish va saqlashda barpo etilgan 
yagona tizim bir butun tizim sifatida ishlashi talab etiladi. Respub-
likamizda ishlayotgan neft va gaz tizimlari ham bir butun tizim 
hisoblanadi. Tizimning to‘xtovsiz berilgan ko‘rsatkichlar bo‘yicha 
ishlashini ta’minlash bo‘yicha texnologik qurilmalar va jihozlar 
ishon chli, berilgan parametrlarda avariyasiz ishlashi talab etiladi. 
Buning uchun texnologik qurilmalar va jihozlarning parametrlari 
nazorat qilinib, reja bo‘yicha kuzatish, texnik xizmat ko‘rsatish, 
joriy ta’mirlash va kapital ta’mirlash ishlari olib boriladi. Kuzatish 
ishlari defektoskopiya va diagnostika qilish orqali amalga oshirila-
di. Bu ishlarning asosiy maqsadi tizimdagi mavjud muammolarni 
aniqlash, avariyalarning oldini olish hisoblanadi. Defektoskopiya 
va diagnostika qilish orqali tizimdagi kamchiliklar aniqlanib ular-
ning elementlarini joriy ta’mirlash yoki kapital ta’mirlash dasturi 
ishlab chiqiladi. Kuzatishlar asosida texnik xizmat ko‘rsatish ham 
birga bajariladi. Diagnostika qilish Respublikamizga 2004-yil ki rib 
kelgan bo‘lib, birinchi bor G‘allaorol Yangiyer magistral gaz qu-
vur tizimida vibrodiagnostika qilinib quvurlarning holati, nuqson-
lari, izolatsiya qoplamalarining kamchiliklari fransuz mutaxassis-
lari bilan hamkorlikda o‘tkazildi. Buning natijasida tizimdagi 
muammolarni aniqlashning yangi usuli paydo bo‘ldi. 
Hozirgi kunda neft mahsulotlarini saqlash tizimida ham diag-
nostika qilish tizimi keng tarqalgan bo‘lib, rezurvuarlarning texnik 
holatini aniqlashda, ishlayotgan quvurlarning holati maxsus quril-
malar orqali keyingi ishlash davomiyligi aniqlanib (qancha vaqtga 
chidamliligi) ishlashga ruxsat etiladi. 

---

4