Аграр тармоқ иқтисодий салоҳиятини оширишда институционал ислоҳотлар ва

 
 
 
 
ёки 
у=10 
2,8002
= 759 киши
 
демак, тахминан 759 кишида 100 000 сўмдан ортиқ пул бор экан. 
3)
у=100 бўлганида, 
 
, 
 
 
 
х=83180 сўм
 
Демак, 100 та бойни ичида энг кам даромадлисини пули 83180 сўм 
бўлади. 
5-мисол. 
Маккажўхорилардан олинадиган ҳосилдорлик Z (гектарига 
центнердан), унга солинадиган ўғит учун сарфланадиган харажат Х (сўмдан 
гектарига) ва уруғлик учун сарфланадиган ҳаражат 
У 
(сўмдан гектарига) га 
боғлиқ бўлиб қуйидаги ишлаб чиқариш функцияси, 
 
 
х>0, у>0 (7) 
тажриба маълумотлари асосида топилган. Бу ишлаб чиқариш функциясига 
доир намунавий масала келтирамиз. 
Масала. 
Айтайлик 1 гектар маккажўхори майдонидан фермер 
хўжалиги оладиган фойда,
P=MZ-x-y-k
бўлсин. Бу ерда М-1 центнер маккажўхорини бахоси, к-х ва у га боғлиқ 
бўлмаган доимий харажатлар (суғориш, ишлов бериш ва х.к) 
Маккажўхори ҳосилидан олинадиган фойда максимал (энг юқори) 
бўладиган Х ва У ларни топиш талаб этилсин. Икки ўзгарувчили функция 
экстремуми мавжудлигини зарурий шартига кўра, 
 
 
 
Бу хусусий ҳосилаларни нолга тенгласак, 
xm
a
y

1,5
х
млрд.сум
24
y









5
.
7
9
24
10
)
10
24
(
5
.
1
5
9
g
g
g
gy




8002
,
2
3002
,
1
5
,
1


5
,
1
9
10
24
100
х


9
5
,
1
10
24
100


х
92
.
4
,
24
9
02
5
,
1



gx
g
gx



159
.
0
372
.
0
63
.
15
y
x
Z



,
1






x
z
M
x
p
1






y
z
M
y
p

---

 
614 
 
 с
истема ҳосил бўлади. 
(8) 
 
функцияни 
хусусий ҳосилаларини топиб (8) га қўямиз, 
натижада: 
 
 (9) 
ёки 
 
 (10) 
 
Охирги системадан х=3,354 келиб чиқади. Буни (9) га қўямиз: 
 
 , 
Бундан, 
,
5
.
13
4
.
3
13
.
2
13
.
2
13
.
2
M
M
y



Демак, ўғит ва уруғлик учун кетадиган ҳаражатлар 1 центнер 
маккажўхорини бахосига боғлиқ бўлиб, ўғит учун кетадиган ҳаражат 
уруғлик учун кетадиган ҳаражатдан 2,35 марта кўп бўлар экан. 
Фойдаланилган адабиётлар рўйхати 
1.
Гатаулин А.М., Харитонова Л.А., Гаврилов Г.В. Экономико-
математические 
методы 
в 
планировании 
сельскохозяйственного 
производства. –М.:Колос,1986; 
2.
Боярский А.Л. Математика для экономистов. –М.:1957г.; 
3.
Зайцев И.А. Высшая математика. –М.: «Высшая школа» 1991 
 
 
 
 













M
y
z
M
x
z
1
1
158
.
0
372
.
0
63
.
15
y
x
Z


y
z
ва
x
z

















M
y
x
M
x
y
1
158
.
0
63
.
15
1
372
.
0
63
.
15
842
.
0
372
.
0
628
.
0
158
.
0











M
y
z
M
x
z
1
158
.
0
1
372
.
0
M
y
1
35
.
2
8
,
5
628
.
0
470
.
0



M
y
1
)
35
.
2
(
47
.
2
470
.
0
372
.
0




13
.
2
13
.
2
8
.
31
5
.
13
35
.
2
35
.
2
M
M
y
x






---

 
615 
AGRAR SEKTOR KORXONALARINI RAQAMLI RIVOJLANISH 
ISTIQBOLLARI 
 
S.A. Saidakbarov-
TDAU, talaba 
 
Mamlakatimizda raqamli iqtisodiyotni shakllantirish uning barcha sohalarida, 
shu jumladan, agrosanoat majmuida muvofiqlashtirilgan taraqqiyotni talab qiladi. 
Innovatsion yondoshuvlar asosida, mamlakat iqtisodiyoti mukammalligini ta’minlash 
mavjud tashkiliy-boshqaruv, moliyaviy-iqtisodiy va ishlab chiqarish texnologiyalari 
takomillashtirilishini taqozo etadi. Zamonaviy iqtisodiy rivojlanish ishlab 
chiqarishning 
asosiy 
omillarini 
ilmiy- 
texnika 
yutuqlariga 
asoslangan 
intellektuallashtirish jarayonlari bilan xarakterlanadi. 
2017- 2021 yillarda О‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor 
yо‘nalishi bо‘yicha Harakatlar strategiyasini «Ilm, ma’rifat va raqamli iqtisodiyotni 
rivojlantirish yili»da amalga oshirishga oid davlat dasturida belgilangan vazifalarga 
muvofiq hamda iqtisodiyot tarmoqlari va davlat boshqaruvi tizimiga zamonaviy 
axborot texnologiyalarini keng joriy etish va telekommunikatsiya tarmoqlarini 
kengaytirish orqali respublika iqtisodiyotining raqobatbardoshligini yanada oshirish 
lozim bо‘ladi. 2022 yilga qadar elektron davlat xizmatlari ulushini 60 foizgacha 
yetkazishni nazarda tutgan holda davlat axborot tizimlari va resurslarini yaratish 
hamda integratsiya qilish, davlat ma’lumotlar bazalaridagi axborotlarni unifikatsiya 
qilish, shuningdek, davlat xizmatlarini kо‘rsatish tartibotlarini optimallashtirish va 
tartibga solish orqali elektron hukumat tizimini rivojlantirish nazarda tutilgan. Bundan 
tashqari, dasturiy mahsulotlarni ishlab chiqarish va texnologik maydonchalar yaratish 
orqali «raqamli tadbirkorlik»ni rivojlantirish, 2023 yilga kelib ushbu sohadagi 
xizmatlar hajmini 3 baravarga oshirish va ularning eksportini 100 million dollarga 
yetkazish belgilab berilgan[1]. 
Bugungi kunda iqtisodiyot tarmoqlariga raqamli innovatsiyalarni joriy etish 
sohasida ham yetarlicha ishlar olib borilmoqda. Bunda quyidagi vazifalar belgilab 
olingan: 

mamlakatimizdagi 
raqamli 
innovatsion 
g‘oyalar, 
ishlanmalar 
va 
texnologiyalarni targ‘ib qilish va ulardan amaliy foydalanishning mexanizmlarini 
shakllantirish, bozorning tez о‘zgaruvchan jahon konyunkturasini hisobga olgan holda 
milliy iqtisodiyotni jadal rivojlantirishga kо‘maklashishga qaratilgan ilmiy tadqiqotlar 
о‘tkazishni tashkil etish; 

atrof-muhitning ifloslanish darajasini pasaytirish imkonini beruvchi ekologik 
toza texnologiyalarni qо‘llagan holda unumdorlikni oshirishni nazarda tutadigan 
«yashil iqtisodiyot» texnologiyalarining prinsiplarini ishlab chiqish va joriy etishga 
kо‘maklashish; 

respublika raqamli innovatsion salohiyatining, erkin iqtisodiy va kichik sanoat 
zonalari, texnoparklar, shuningdek, logistik xablar faoliyati samaradorligining 
о‘sishiga faol kо‘maklashish; 

makroiqtisodiy, soliq-byudjet, pul-kredit parametrlari, shuningdek, integratsiya 
jarayonlarining iqtisodiyotga ta’sirini baholash bilan о‘zaro bog‘liqlikda iqtisodiyot 
tarmoqlarini о‘rta va uzoq muddatli rivojlantirish ssenariylarini shakllantirishga 

---