Ўрмончилик ” фанидан ўҚув-услубий мажмуа

4. 
Биофизик – ҳарорат, ёруғлик, намлик ва муҳитнинг бошқа омиллари 
ўзгарганда бу таъсир кучаяди. Бу дарахтларни табақаланишини кучайтиради. 
5. 
Механик таъсир – дарахтларни ўзаро илдизлари, шохлари, танаси бир 
– бирига тегиб, ишқаланиб бир-бирига айниқса шамол пайтида кучли таъсир 
кўрсатади. 
6. 
Аллеопатик ёки биохимик таъсир – Дарахтларни физиологик фаол 
моддалар (фитонцидларни) ажратиши, атроф муҳитни сифатий ўзгаришга 
олиб келади ва ёнма-ён ўсаётган дарахтларга таъсир этиб, улар ўсиб- 
ривожланишига таъсир кўрсатади. Фитонцидлар бошқа дарахт таркибига 
кириб, унинг ўсишини таъминлайдиган ферментни ишдан чиқаради ва модда 
алмашинув жараёнини ишдан чиқаради. 
Фитонцидлар ижобий таъсир қилувчи (асосий дарахт турига) турлар 
активаторлар салбий таъсир этувчилар ингибиторлар дейилади. 
Эман ва қарағайда ҳаво ва тупроқ фитонцидлари эманни қуришига олиб 
келади (ёнғоқ ва мевали дарахтлар) Олимлар томонидан биологик яшаш 
муҳит очилиши, уни хўжайраларни ультрабинафша нурланиши оқибатида 
юзага келиши яна бир таъсир (дарахтлар ўртасида) борлигини кўрсатади. 
Бу ҳолатлар маданий ўрмонларни лойиҳалаштирилаётганда ҳисобга 
олинади. Турлар орасидаги ва турлар ичидаги бир-бирига таъсирни 
билмаслик, ўзаро барпо этилган аралаш ўрмонларнинг биологик 
маҳсулдорлигини пасайтиради. 
Назорат учун саволлар: 
1.
Қайси дарахт турлари илдиз бачқиларини ҳосил қилиш мумкин? 
2.
Ҳар йили қайси турлар серқосилдир? 
ЎЗБЕКИСТОН ЎРМОНЛАРИ, ДЕНДРОЛОГИК ТАРКИБИ ВА ХАЛҚ 
ХЎЖАЛИГИДАГИ АҲАМИЯТИ 
Режа: 
1.
Ўзбекистон ўрмонлари ва уларнинг типлари. 
2.
Ўзбекистон ўрмонларининг дендрологик таркиби. 
3.
Ўрмонларнинг халқ хўжалигидаги аҳамияти.
 
Ўзбекистон Республикаси Амударё ва Сирдарё оралиғида , Марказий 
Осиёнинг ўрта қисмидаги ўртача сахро минтақаси зонасида жойлашган.