А. Туркманов. “Бухгалтерия ҳисoби” фани бўйича ўқув-услубий мажмуа. – Тошкент: Иқтисодиёт, 2018 йил, 249 бет. Ғоя муаллифи: иқтисод фанлари доктори, профессор Б. Ю. Ходиев

Ҳисoб турлaридa қўллaнилaдигaн: нaтурaл, мeҳнaт вa пул ўлчoви бирликлaри. 
Шуни таъкидлаш лозимки, халқаро стандартларга жавоб берадиган ва бозор 
иқтисодиёти хусусиятларига мос келадиган ҳисобнинг янги тизимини ишлаб чиқишда 
олим ва амалиётчилар ривожланган мамлакатларда бу соҳада яратилган янгиликларга 
кўркўрона ёндошаётганлари йўқ.
Хорижий мамлакатларининг амалиётини ўрганиш, уларни чуқур ва ҳар томонлама 
таҳлил қилиш Ўзбекистон Республикасида ҳисоб тизимининг такомиллаштириш 
имкониятини беради. 
Ҳозирда 
Республикамиз ҳисоб тизимида қуйидаги ўлчов бирликларидан 
фойлаланилади: 
Натура ўлчов бирлиги тезкор ҳисобда, статистик ҳисобда, бухгалтерия ҳисобининг 
аналитик ҳисобида кенг қўлланилади. Бу ўлчов бирлиги бир турдаги буюмлар ҳисоби 
учун керак бўлади. Масалан, болалар оёқ кийимини, музлаткичлар сони, газлама метри 
ва шу кабилар (метр, кг, дона, жуфт, литр ва ҳ.к). 
Пул ўлчов бирлиги хўжалик жараёнлари (операциялар) ва воситаларини ягона 
ўлчовда (пулда) умумлаштиришда қўлланилади, яъни барча маблағлар қиймат ўлчов 
бирлигида ифодаланилади. Ўзбекистон Республикасида пул ўлчов бирлиги сифатида 
сўм, тийин қабул қилинган. 
Вақт (меҳнат) ўлчов бирлиги (ой, кун, соат, минут, секунт) эса бирор бир статистик 
ёки хўжалик маҳсулотлари ишлаб чиқариш учун сарф бўлган ишчи кучи, ишчи сони, иш 
соати ва ҳоказоларни аниқлашда қўлланилади.
Бухгалтерия ҳисобини ташкил қилиш этикаси. Буxгaлтeрия ҳисoби 
субъeктлaри вa oбъeктлaри
 
Ҳўжалик юритувчи субъектларда юритилаётган ҳисоб сиёсати ўзига хос 
принципларга амал қилиши керак. Ўзбекистон Республикаси Бухгалтерия Ҳисоби 
Миллий Стандартларининг (БҲМС) биринчи сонли стандартида бухгалтерия ҳисоби ва 
молиявий ҳисоботнинг принциплари сифатида қуйидагилар келтирилган: 

---

39 
 
Бухгалтер ўзининг тажрибасига асосланиб, ташқи ҳисоботларни тузишда қонунга 
асосланган, мохирона, профессионал ва белгиланган талабларга мос иш юритиши 
лозим.
9