Transportda ortish-tushirish ishlarini tashkil etish

Rolikli aravachalar va rolikli zanjirlar
og‘ir yuklarni gorizontal tekislikda
surish uchun mo‘ljallangan, shu bilan birga ortish-tushirish ishlarini ham bajara
oladi. Rolikli zanjirlarning yuk ko‘tarishi 2,5 t gacha.
Rolikli transporterlar
(10b-rasm) rama ko‘rinishidagi qurilma bo‘lib,
uning qo‘zg‘almas o‘qlariga roliklar o‘rnatilgan. Ular ko‘chirilayotgan yukning
og‘irligi ta’sirida podshipniklarda aylanadi.
Rolikli transporterlar donali yuklarni gorizontal tekislikda (ozgina qiyalik
bilan) ko‘chirish uchun mo‘ljallangan. Buning uchun yukda tekis tayanch yuza
bo‘lishi yoki maydaroq yuk bo‘lsa, maxsus taglikka qo‘yilgan bo‘lishi kerak.
Bunday transporterlar yuk suriladigan tarafga 2-5 burchak bilan qiyalanib quriladi.
Roliklar diametri, qopdagi ko‘ra 150 mm dan oshmaydi, eni esa yukning eniga
qarab tanlanadi, roliklar orasidagi masofa suriladigan yukning yarim uzunligidan
kam bo‘lishi kerak. YUkning ko‘chish yo‘nalishini o‘zgartishi uchun rolikli
transporterning ayrim seksiyalari egri chiziqli shaklda ishlanadi.
Rolikli yo‘llarda
uzun roliklar o‘rniga ikkita bo‘ylama balki orasiga
joylangan epsiz (kalta) roliklar terib chiqilgan bo‘ladi (10v-rasm) undan rolikli
transportyor sifatida ham foydalanish mumkin. Rolikli yo‘llar rolikli

---

41
transportyorga qaraganda kichkina, ixcham, engil, yig‘ib-o‘rnatishda qulay. Ba’zan
avtomobilda yuk bilan birga olib yurish mumkin.
Domkratlar
og‘ir yuklarni erdan biroz ko‘tarish va aravaga yoki rolikli
zanjirga o‘rnatishda ishlatiladi. Domkratlar reykali, vintli va gidravlikturlarga
bo‘linadi, yuk ko‘tarishi 5t dan 30t gacha boradi.
Lotoklar
(qiyaliklar) yashiklar, toylar, o‘ramlar ko‘rinishidagi yuklarni
avtomobilga, omborning yuqori tokchalariga chiqarish yoki ulardan tushirish
uchun xizmat qiladi; taxta yog‘ochdan yasaladi. Lotokning qiyalik burchagi 35-
45
0
, yuk undan o‘z og‘irligi bilan pastga tushadi.