Transportda ortish-tushirish ishlarini tashkil etish

Qo‘l aravachalar
donali yuklarni kichik maydonda ortish-tushirish va
ko‘chirish uchun xizmat qiladi. Ikki g‘ildirakli qo‘l aravachalari, ba’zan
“medvedki” deb ataladi, 300-500 kg yuk ko‘taradi, o‘zining massasi 50-60 kg.
Ayrili qo‘l aravachalar
“transpollyot” deb ataladi (11-rasm) paketlar va
poddonlarga solingan yuklarni avtomobillarga ortish yoki ulardan tushirish uchun
xizmat qiladi. Aravacha ko‘taruvchi ayrisi bor ramadan iborat bo‘lib, uchlariga
gibronasosning roliklari o‘rnatilgan. Gidronasos aravachaning dastagi orqali ishga
tushiriladi. Aravachaning oldida ikkita g‘ildirakchasi bor, burilishga ham xizmat
qiladi. Roliklar richaglar sistemasi orqali ko‘taruvchi mexanizm bilan birikkan.
Ayrilarni ko‘tarish va tushirish uchun gibravlik uzelda maxsus o‘rnatish richagi
bor. “Pod’em”, “spusk” neytral holatlarga burib qo‘yish mumkin. Vilkalarni
ko‘tarish uchun ayri poddon tagiga kirgizilib, gidropod’yomnik ishlatiladi. YUkni
ko‘targan holda ombor hududida ko‘chirish, avtomobil kuzoviga ortish (yoki
tushirish) mumkin. Bunda omborning yuk maydoni sathi avtomobil kuzovi
tubining sathi bilan bir bo‘lishi kerak. YUk ortilgan ayrini tushirish uchun
gidrotsilindning o‘rnatish richagi bosiladi. SHunda silindr klapani ochiladi, ishchi
suyuqlik silindrdan asta oqib chiqadi. YUkni ko‘tarish uchun quyiladigan kuch
0,1-0,15 kP dan oshmaydi. YUkli poddonni ko‘tarish yoki tushirish uchun 6 sek
vaqt ketadi. Aravacha jami 0,5...1,0 t yuk ko‘tara oladi.
10-rasm. Rolikli qurilmalar.
a-rolikli lo‘m; b-rolikli konveyer; v-rolikli yo‘l,

---

42
11-rasm. Ayrili qo‘l aravachasi.
Ayrili qo‘l aravachalar
donali
yuklarni alohida yoki poddonga solingan holda ortish va tushirishga mo‘ljallangan.
Bunday aravachaning boshqa ko‘rinishida ishchi organi gidravlik domkratdan yoki
qo‘l chig‘iridan kuch olib ishlaydi. Gidravlik domkratlisi ko‘p uchraydi. Bunday
pogruzchikning ayrisi karetkaga mahkamlanadi. Karetka esa zanjir bilan ulangan.
Zanjir gidrotsilindr shtokiga o‘rnatilgan yulduzchadan o‘tadi. Qo‘l gidronasos
dastak orqali ishlatiladi. YUkni gorizontal ko‘chirish uchun pogruzchik qiya
holatga o‘tkaziladi. Bu holat ko‘taruvchi va buruvchi g‘ildirak tomonidan muhim
qilinadi. Bunday pogruzchik 200-1000 kg yuk ko‘tara oladi, ayrida turgan yukni
1,5-2,0 m balandlikka ko‘tarish mumkin.