Педагогика олий билимгоҳи «Дефектология» ихтисослиги талабалари учун уқув қўлланма

Навбатдаги босқич нутқда иштирок этмайдиган товушларни
тиклаш. Бунда боланинг эътибори товушнинг фақат акустик
хусусиятига эмас, балки артикулятор, шунингдек (агар бола
мактаб ёшида бўлса) тузилиш хусусиятига ҳам қаратилади. Ав-
томатлаштирилган нутқ қаторларини билвосита (логопед билан
бирга) ва бевосита (логопедга эргашиб) такрррлашци машқ
қилиш катта фойда келтиради. Кейин эса бу қаторларни сўз ва
қисқа гапларга айлантириш зарур.
Агар бола афазиянинг пайдо бўлишига қадар мактабда ўқи-
Г
2
н бўлса, тиклаш иши жараёнида сақланиб қолган ёзма нутқ
кўникмаларидан фойдаланиш лозим. Шунинг учун машғулот-
лар туркумини ёзма шаклда олиб бориш тавсия этилади (бола
дафтарга тартиб сонларни, сўз ва гапларни ёзиб олади).
Езма нутқни тиклаш жараёнида сўз таркиби товуш-ҳарф
жиҳатдан таҳлил қилинади, шунингдек қуйидаги турдаги каби
машқ вариантлари ўтказилади: сўздаги тушиб қолган ҳарфни
ўз ў|рнига қўйиш; расм остидиги ёзувларни тўлдириш; бошлан-
ган сўзни тугаллаш; саволга (ёзма равишда) жавоб қайтариш
ва ҳоказо.
Дастлабки босқичларда ишнинг бола фаолиятини ташкил
этишга ёрдам бе|радиган нутқсиз шакллари қўлланилади. Бунда
турли нутқсиз ўйинлар, расм чизиш, лрй ва пластилиндан наму-
на асосида буюмлар ясашдан фойдаланилади.
Сенсор афазия пайтида нутқни тиклаш
Сеисор афазиянинг болаларда соф ҳолда кам учраши ва у
замонавий логопедияда кам ўрганилгани сабабли, бундай хусу-
сиятли болалар нутқини тиклаш ишларииинг мукамммл ишлаб
чнқилган методикаси мавжуд эмас.
Сенсор афазия билан хасталанган болалар мотор афазияси
билан хасталанганларга нисбатан оғир 
аҳволда бўладилар,
чунки уларнинг нутқни идрок этишлари кескин. чеклангандир.