Педагогика олий билимгоҳи «Дефектология» ихтисослиги талабалари учун уқув қўлланма

оилаларда катталар бола нутқига тақлид қиладилар. Болани
суйиб, у билан «бола тилида» сўзлашадилар. Бунинг натижа-
сида болада товушларнинг тўғри талаффузи кеч ривожланади.
Дислалия болаларда 
тақлид асосида 
ҳам юзага келиши
мумкин. Товушлар талаффузи ҳали етарли тўғри шаклланмаган
кичик ёшдаги болалар билан, тили чучук ёки ноаниқ, тез шо-
шиб гапирадиган кишилар билан доимо мулоқотда бўлиш бола
нутқига салбий таъсир кўрсатади. Кўпинча бола оилада товуш-
ларни нотўғри талаффуз этувчи киши нутқига тақлид этади.
Бу эса функционал дислалияга сабаб бўлади.
Оиладаги икки тиллилик педагогик қаровсизлик 
ҳам функ-
ционал дислалияга сабаб бўлади. Бунда товушлар талаффузи-
га эътибор бермаслик, боладаги камчиликларни тўғриламаслик,
тўғри ва аниқ талаффуз намуналарини бермаслик ҳоллари кўз-
да тутилади.
Фонематик эшитишнинг яхши ривожланмаганлиги болалар-
да товушлар талаффузидаги камчиликларни кёлтириб чиқарув-
чи сабаблардан биридир. Бу ҳолда болада товушлар дифферен-
цияси (товушларни фарқлаш) қийинлашади. Болалар асосан
бир-бирига ўхшаш: жарангли-жарангсиз, сирғалувчи ва шов-
қинли товушларни ажрата олмайдйлар. Бу қийинчиликлар на-
тижасида товушларнинг тўғри талаффузи узоқ вақтга чўзилиб
кетади.
Шу билан бирга, товушлар талаффузидаги камчиликлар,
айниқса товушларни алмаштириш ҳоллари, ўз навбатида, фо-
нематик эшитувнинг шаклланишини қийинлаштиради ва келгу-
сида нутқнинг умумий ривожладмаганлигига ва ўқиш-ёзишда
бузилишлар сбўлишига сабаб бўлади.
Дислалия яна 
артикуляциои аппарат аъзоларининг 
(тил,
лаб, пастки жағ) 
ҳаракатчанлигидаги камчиликлар натижасида